අඹගොමුව කෝරළයේ පුරාණ සිංහල ගම් සහ දෙවියන්ගේ අඩවිය වසා නැගී සිටි වතු අධිරාජ්‍යය

1815 දී ගිවිසුමකින් කන්ද උඩරට අවසාන සිංහල බල ප්‍රදේශය කපටි බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයට පවරා දෙන අවස්ථාව වන විට එවකට සිංහලේ ලෙසින් හැඳින්වූ එම ප්‍රදේශ පළාත් 21 කට බෙදා පාලනය කල බව පෙනේ. ඒවා මහ දිසා 4 ක්, දිසා 8 ක් සහ රටවල් 9 ක් ලෙසට විය. සතර කෝරළේ, සත් කෝරළේ, ඌව සහ මාතලේ මහ දිසා වශයෙන්ද, සබරගොමුව, තුන් කෝරළේ, වලපනේ, උඩ පළාත, නුවර කලාවිය, වෙල්ලස්ස, බින්තැන්න හා තමණ්කඩුව දිසා වශයෙන්ද, උඩුනුවර, යටිනුවර, තුන්පනේ, හාරිස්පත්තුව, දුම්බර, හේවාහැට, කොත්මලේ, උඩබුලත්ගම සහ පාත බුලත්ගම රටවල් ලෙසින්ද එසේ බෙදා තිබුණි. එම ප්‍රදේශ පිළිබඳව සහ ඒවායේ පිහිටි ගම් පිළිබඳව ඉදිරියට ඉදිරිපත් කරන්නට බලාපොරොත්තු වන ලිපි පෙලක පළමු ලිපිය මෙසේ උඩ බුලත්ගම රටට අයත් අඹගොමුව කෝරළයෙන් ආරම්භ කරමි.

සිංහලේ පැරණි බෙදීම් අතර වූ උඩ බුලත්ගම දකුණින් සබරගමුව දිසාවෙන්, බටහිරෙන් සතර කෝරළයෙන්, උතුරින් දොළොස්බාගේ ප්‍රදේශයෙන් සහ නැගෙනහිරෙන් කොත්මලේ රටින් මායිම් වේ. උඩ බුලත්ගම නැවතත් කෝරළ දෙකකට බෙදා තිබූ අතර ඒවා අඹගමුව සහ පස්බාගේ ලෙසින් හැඳින්වේ. මෙම ලිපියෙන් අඹගමුව කෝරළය පිළිබඳව ප්‍රධාන වශයෙන් 1872 සිට 1892 දක්වා මහනුවර දිසා විනිසුරු ලෙසින් සේවය කල A.C. ලෝරි විසින් සම්පාදනය කල ගැසටියර් නාමාවලිය (A Gazetteer of the Central Province of Ceylon Volume 1 & 2) අනුසාරයෙන් කරුණු ඉදිරිපත්  කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.

මස්කෙලිය ඔය හරස් කර ඉදිකල මාඋස්සාකැලේ ජලාශය

අඹගමුව කෝරළය ප්‍රධාන ගංගා නිම්න තුනකින් පෝෂණය වන ප්‍රදේශයක් ආශ්‍රීතව පිහිටා ඇත. මහවැලි, කෙහෙල්ගමු ඔය සහ මස්කෙලිය ඔය එම ගංගා නිම්න තුනයි. සුදු අධිරාජ්‍යවාදීන් පළමුව කෝපි සහ පසුව තේ වගා සඳහා එම ප්‍රදේශ එලි කිරීමට ප්‍රථමයෙන් ඝන වනාන්තර වලින් එම නිම්න වැසී පැවතුන බව ලෝරි සඳහන් කරයි. සිය ගැසටියර් නාමාවලිය සම්පාදනය කරන යුගය වන විට (1896) එම සියළු වනාන්තර බිම් අඹගමුව, පහල දික් ඔය, බොගවන්තලාව සහ මස්කෙලිය වැවිලි දිස්ත්‍රික්ක බවට පත්වී තිබූ බව ඔහු පවසයි. ලෝරි වැඩිදුරටත් පවසන්නේ එම කෝරළයේ උඩරට සිංහල ජනයා  සුළු ප්‍රමාණයක් පමණක් වාසය කල බවත් ඔවුන් වගා කල සමතලා භූමි ආශ්‍රීතව පමණක් විසූ බවත්ය (Kandyan population is small and is confined to localities where the land is level and irrigated). ඉහල කඳුකර පෙදෙස් ජල පෝෂිත ප්‍රදේශ ලෙසින් ආරක්ෂා කරමින් පහත් තැනිතලා බිම් වගා බිම් ලෙසින් සහ වාසභූමි ලෙසින් යොදාගත් පරිසර හිතකාමි සිංහල ජීවන රටාව ලෝරිලා එවකට හඳුනාගෙන නොතිබූ අතර ඔවුන් ඉහල කඳුකර බිම් මුළුමනින් නිරුවත් කර තේ සහ කෝපි වගාබිම් ඉදිකලහ.

කෝපි සහ තේ වගා සඳහා එලි කිරීමට පෙර ශ්‍රීපාද අඩවිය දක්වා විහිදුනු බොගවන්තලාව ප්‍රදේශයේ වනාන්තර බිම් තේ වගාවෙන් අද වැසී පවතින ආකාරය

අඹගමුව කෝරළයේ පැරණි ගමක් වන අඹගමුව පිළිබඳව වර්ෂ 1819 දී ඒ හරහා ගිය ඩේවි වාර්තා කර ඇති අතර සුප්‍රසිද්ධ අඹගමුව සෙල්ලිපියද එහි පිහිටි අකුරුකෙටූගල කන්ද ලෙසින් හැඳින්වෙන ස්ථානයේ හමුවේ.

ඩේවිගේ මාර්ග විස්තරය පිළිබඳව වූ ලිපිය කියවීමට >>
අඹගමුව සෙල්ලිපිය පිළිබඳව වූ ලිපිය >>

අඹගමුව කෝරළයේ පිහිටි විශාල ගම්මානයකි කෙහෙල්ගමුව. දික් ඔය සහ බොගවන්තලාව වතු දිස්ත්‍රික්ක අයත් වන්නේද කෙහෙල්ගමුවට ලෙස ලෝරි දක්වයි. ඔහු වැඩි දුරටත් පවසන්නේ කඳු බෑවුම් සහ නිම්න ඔස්සේ තේ වගාව ඇරඹීමට පෙර එම ප්‍රදේශය මුළුමනින්ම පාහේ රාජකීය කැලෑ ප්‍රදේශ බවය. එහෙත් 1881 වසරේදී මුළු ජනගහණය 888 වූ කෙහෙල්ගමුව ප්‍රදේශයේ වූ ලෙස ලෝරි දක්වන ඇතැම් ගම්මාන පෙර සිට පැවතුන බව පෙනේ. ඒවා නම් අඹතලාව, ඇල්ලේඋඩගම, කඳුරේගොඩ, තිනියගල, හෝමාගම සහ හොරකඩයි. මෙම ගම්මාන වල 1891 දී මුළු ජනගහනය 1157 ව තිබී ඇති අතර ඉහත ගම්මාන වලට අමතරව කඩවල සහ කලවැල්දෙනියද එම වසරේ සංගණනයේදී සැලකිල්ලට ගෙන ඇත.

කෙහෙල්ගොමු ඔය නිම්නය.  මෑත පිහිටි කඳු පංතිය සහ ඈතින් දිස්වන කඳු පංතිය අතර මස්කෙලිය ඔය නිම්නය පිහිටා ඇත. ඡායාරූපය ගෙන ඇත්තේ B71 මාර්ගයේ වටවල සහ නොර්ටන් බ්‍රිජ් අතර ස්ථානයකදීය

අඹතලාව ග්‍රාමයේ 1891 වසරේ සංගණනයට අනුව පුද්ගලයන් 31 දෙනෙකු සිට ඇත. සීත ගඟුල නමින් වූ ගම්මානයක්ද අඹගමුව කෝරලයේ තිබී ඇති බව ලෝරිගේ සටහන් වල හමුවේ. 1891 වසරේදී එහි පදිංචිව සිට ඇත්තේ මිනිසුන් දෙදෙනෙකු සහ ගැහැණුන් දෙදෙනෙකු පමණි. මේ ශ්‍රීපාද මාවතේ පිහිටි සුප්‍රසිද්ධ සීත ගඟුල ආශ්‍රීත ප්‍රදේශයේ තිබූ ගම්මානයක්ද යන්න පැහැදිලි නැත. කෙසේ නමුත් වර්තමාන සීත ගඟුල ප්‍රදේශයද අඹගමුව කෝරලයේ සීමාව තුල පිහිටා ඇත. [පසු සටහන - සීතගඟුලගම නමින් ගම්මානයක් නොර්ටන් - මස්කෙලිය B328 මාර්ගයේ 76 - 77 කිලෝමීටර කණු අතර මාර්ගයේ දකුණු පසින් මස්කෙලිය ඔයේ වම් ඉවුරේ මෙට්‍රික් සිතියම් වල ලකුණු කර ඇත. මෙය පැහැදිලිවම ලෝරි සඳහන් කරන සීතගඟුල විය යුතුය.] යටිගන්හුලහ ලෙසින් හැඳින්වූ ප්‍රදේශයට ගම්මාන කිහිපයක්ම අයත් වී ඇත. දාගම්පිටිය, ගෝනාවල, මැඩිල්ල, පදුපොල සහ පිටවල ලෙසින් ඒවා දක්වා ඇත. යටිගන්හුලහේ ග්‍රාමයට අයත් කුඩා ගමක් වන ගෝනාවල ගමෙහි ගම්මුන් 63 ක් 1881 වසරේ සිට ඇති මුත් එම සංඛ්‍යාව 1891 වන විට 52 දක්වා පහල බැස ඇත. එහිම පිහිටි ලෙස දක්වා ඇති පදුපොල ලෙසින් හැඳින්වූ තවත් කුඩා ගමක 1881 දී 281 වූ ජනගහණය 1891 වන විට සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයකින් 189 දක්වා පහල බැස ඇත. දාගම්පිටිය ග්‍රාමයේ 1881 වසරේ මෙන්ම 1891 සංගණනයෙහිද හමුවූ පුද්ගලයන් ගණන 53 කි. මැඩිල්ල ග්‍රාමයේ පිළිවෙලින් 1881 සහ 1891 වසර වල ජනගහනය 83 සහ 170 ලෙසින්ද, පිටවල 1891 වසරේදී එය 131 ලෙසින්ද දක්වා ඇත. තිනියගලද (Tuniyagala) දැනටද හඳුනාගත හැකි මෙම ප්‍රදේශය ආශ්‍රිතවම හමුවන එවකට තිබූ ගම්මානයකි.

අඹගොමුව කෝරලයේ බටහිර සීමාව වන කඳු පංතිය. පෙරබිමෙහි මස්කෙලිය ඔය නිම්නය දැක ගත හැක. කිරිවන්එළිය ප්‍රදේශයේදී B328  මාර්ගයේ සිට ඡායාරූපය ගෙන ඇත.

අඹගමුව කෝරලයේ අනෙකුත් ගම්මාන සමග සැලකූ විට දික් ඔය ග්‍රාමයේ සැලකිය යුතු  ජනගහණයක් වාසය කල බව පෙනේ. 1881 දී 498 වූ එහි පුද්ගලයන් සංඛ්‍යාව 1891 වන විට 624 දක්වා වැඩිවී තිබේ. මේ වනවිට කෙහෙල්ගමු ඔය නිම්නය සහ එහි අතු ගංගා වන දික් ඔය, මැණික් ඔය, දරවැල්ලේ ඔය සහ බටු කැලේ ඔය ආශ්‍රිත නිම්න භූමි ඔස්සේ ශ්‍රීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමින් තිබූ තේ සහ කෝපි වතු අයත් වූ 'දික් ඔය දිස්ත්‍රික්කයේ' වතු වල සේවා සැපයීමට සංක්‍රමණය වූ පහත රට සිංහල ජනයා පදිංචි වීම මෙම විශාල ජනගහණය ඇතිවීමට සහ කෙටි කලකින් එය 25% කින් පමණ වැඩිවීමට හේතු වූවාදැයි විමසා බැලිය යුතුය. දික් ඔය, දරවැල්ල, මැණික්වත්ත, ද්‍රබාර් සහ වනරාජ වතු වර්ෂ 1855 පමණ වූ මුල් කාලයේදීම ඇති වී තිබූ අතර එම දික් ඔය වතු දිස්ත්‍රික්කයට අයත්ව ඒ වන විට තිබූ තේ සහ කෝපි වතු 117 ක ලැයිස්තුවක් ඒවායේ විශාලත්වයන්ද සමග ලෝරි ඉදිරිපත් කර ඇත. කෙසේ නමුත් දික් ඔය ප්‍රදේශය තුල පිහිටි සමරවිල නමින් වූ 1891 වසරේදී 44 දෙනෙකු ජීවත් වූ ඉන් පෙර වසර වල සංගණන වල හමු නොවන ගම්මානයක් පිළිබඳව විස්තර හමුවේ. මෙය ඇතැම්විට පැරණි ගම්මානයක් විය හැක.

මුල් යුගයේම ආරම්භ වූ දරවැල්ල වතු යායේ සුදු ජාතික වතු අයිතිකරුවන්ගේ භාවිතය සඳහා ඉදිවූ සමාජ ශාලාව (Planter's Club - Darawella)

 1891 වසරේදී 419 ක් තරම් වූ විශාල ජනගහණයක් ජීවත් වූ වටවල සම්බන්ධව 1871 මෙන්ම 1881 ජන සංගණන වලදී කිසිදු සඳහනක් නොවීම ද පැහැදිලි කල හැක්කේ වතු ආශ්‍රිතව සිදුවූ ජනතාව සංක්‍රමණය වීමේ ප්‍රතිපලයක් ලෙසින් සිදුවූ ශ්‍රීඝ්‍ර ජනගහන වර්ධනයක් ලෙසින්ද නොමැති නම් එම හේතූන් නිසාම එම යුගයේ ඇතිවූ පැරණි ගමක් නොවන නව ජනාවාසයක් ලෙසින්ද යන්න පැහැදිලි නැත.

බ්‍රිතාන්‍යය වතු අයිතිකරුවන්ගේ ආගමික අවශ්‍යතාවයන් උදෙසා ඉදිවූ ඇංග්ලිකන් පල්ලිය - දික් ඔය (Christ Church Warleigh - Dik Oya

19 වන සියවස අවසාන භාගයේ සාපේක්ෂව සැලකිය යුතු ජනතාවක් වාසය කල පැරණි සිංහල ගමක් ලෙස මේ ප්‍රදේශයේ හඳුනාගත හැකි කළුගම්මන, පල්ලේබාගේ සහ උඩබාගේ ලෙසින් කොටස් දෙකකට බෙදා තිබී ඇත. මෙයින් පල්ලේබාගේ (469) කොටසට අයත් ලෙස කන්ගරාපිටිය (278) සහ හිටියගමත් (256), උඩබාගේ (409) ගම් ලෙස මොරහේනගම (269) සහ කිරිවන්එළියත් (279) දක්වා ඇත.  [සැ.යු. ඉහත ග්‍රාම නාම සමග වරහන් තුල 1881 ජන සංගණනයේදී එම ගම් වල විසූ ගම්මුන් ප්‍රමාණ දක්වා ඇත.] උඩබාගේ ගම්මාන තුල වී වගාව ගම්මුන්ගේ අවශ්‍යතාවයට ප්‍රමාණවත් තරමින්වත් සිදු නොවූවත් ප්‍රදේශය තුල පිහිටි 7000-8000 පමණ වූ කිතුල් ගස් වලින් ගම්මුන් වෙළදාම සඳහා හකුරු සෑදූ බවත්, කුරක්කන්, බඩ ඉරිඟු සහ ගොඩ වී සැලකිය යුතු ප්‍රමාණ වලින් ප්‍රදේශය තුල වගා කල බවත් සඳහන් වේ. තේ වගාවද ඒ වන විට ප්‍රදේශය සැලකිය යුතු මට්ටමකින් ආක්‍රමණය කර තිබී ඇත.

දැන් මස්කෙලිය වතු දිස්ත්‍රික්කය ලෙසින් හැඳින්වෙන ප්‍රදේශය  පූර්වයෙහි ශ්‍රීපාද වන්දනාකරුවන් පමණක් ගමන් කල නොනැවතී විහිදුනු වනාන්තරයෙන් යුත්ත වූ ප්‍රදේශයක් බව ලෝරි සඳහන් කරයි. බොගවන්තලාව සහ සමනල කඳු පෙදෙසින් ඇරඹෙන සිය ගණන් දිය දහරා එකතු වී මේ ප්‍රදේශයේදි සිය ගමන අරඹන මස්කෙලිය ඔය කැළණි ගඟේ ප්‍රධාන මව් ගංගාවකි. වර්ෂ 1866 හෝ 67 වර්ෂයේදී පමණ කෝපි වගාව මේ ප්‍රදේශයේ ආරම්භ වී ඇති අතර වර්ෂ 1880 දී පමණ මුල් තේ වතු ආරම්භ කර ඇත. ඒ වන විට තිබූ තේ වතු 71 ක විස්තර ලෝරි ඉදිරිපත් කර ඇත.

වතු වගාව ආරම්භයට පෙර ඝන වනාන්තරයෙන් වැසී තිබූ මස්කෙලිය ප්‍රදේශය අද

නමින්ම හැඟෙන පරිදි පැහැදිලිවම වතු වගාවත් සමගම ඇතිවූ කඩමණ්ඩියක් සහ පසුව නගරයක් බවට පත්වූ හැටන් අයත් වන්නේද අඹගමුව කෝරළයටය. පෙර සංගණන වල දත්ත ඇතුලත්ව නොතිබූ මුත් 1891 වසරේදී එහි ජනගහනය 1017 පමණ වූ විශාල අගයක් විය. වර්ෂ 1884 ජූනි 4 වන දින හැටන් දක්වා දුම්රිය ගමන් ඇරඹීමත් සමගම එය ජනාකීර්ණ නගරයක් බවට පත්වීම ඉක්මන් වන්නට ඇත.

වතු වගාව ආරම්භයට පෙර ඝන වනාන්තරයෙන් වැසී තිබූ මස්කෙලිය ප්‍රදේශය අද

පැරණි මලය රට පිළිබඳව මෙයට පෙර මෙම බ්ලොග් අඩවියේ පලවූ ලිපියක අඹගමුව සෙල්ලිපිය ඇසුරින් හඳුනාගත හැකි එවකට තිබූ පැරණි සිංහල ගම් කිහිපයක් පිළිබඳව විස්තර ඉදිරිපත් කලෙමි. පළමුවන විජයබාහු රජතුමා එම ලිපියෙන් ශ්‍රීපාදයට පිදූ විල්බා පෙදෙස වර්තමාන අඹගමුව කෝරලය බවත්, එහි පිහිටි කෙලගමුව වර්තමාන කෙහෙල්ගමුව බවත් (කෙහෙල්ගමුව යනුවෙන් ගමක් නොමැති මුත් කෙහෙල්ගමු ගල, කෙහෙල්ගමු ඔය සහ කෙහෙල්වරාව ගම ලෙසින් එය ශේෂ වි පවති.) තිනියගල් යනු වර්තමාන තිනියගල බවත්, සොරගොඩ වර්තමාන හොරකඩ බවත් පෙන්වාදුන්නෙමි ( එම ලිපිය කියවීමට >> ) අඹගමුව නාමයද එදා සිට අද දක්වාම නොවෙනස්ව අදද එම නමින්ම හැඳින්වෙන ප්‍රදේශයට ව්‍යවහාර වේ.

සිතියම 1

19 වන සියවසේ අඹගොමුව කෝරලයේ තිබූ ලෙසට ලෝරි ඉදිරිපත් කරන ගම් අතරින් පදුපොල සහ සමරවිල  යන ගම්මාන හැර සෙසු සියළු ගම් ඉහත සිතියමේ සලකුණු කර ඇත. පදුපොල එහි නමින්ම හැඟෙන පරිදි ඇතැම්විට පදු කුලයේ ජනයා විසූ කුඩා ගමක් වන්නට ඇත. හීන කුලයක් ලෙසින් එකල පිළිගත් බැවින් කාලයත් සමග එම නම භාවිතයෙන් ඉවත්වී ඇතැම්විට වෙනත් ගමක් තුල සැඟව යන්නට හෝ අලුත් නාමයක් ලබන්නට හෝ ඇත [පදුපොල පිළිබඳව ප්‍රදීප් විසින් පහල එකතු කල කොමන්ටුව බලන්න]. කෙහෙල්ගමුව, කළුගම්මන සහ යටිගන්හුලහ යන ගම්ද හඳුනාගත නොහැකි මුත් ලෝරි පවසන පරිදි එම නම් ව්‍යවහාර වී ඇත්තේ විශාල ප්‍රදේශයකට වන අතර ඒ ප්‍රදේශ තුල පිහිටි කුඩා ගම් (Hamlets) ඔහු ඉදිරිපත් කර ඇත. කාලයත් සමග එම ව්‍යවහාර යටපත් වී එම කුඩා ගම් අද වන විට විශාල ගම් බවට පත් වී ඇත. සිදුවිය යුතු පරිද්දෙන්ම කෙහෙල්ගමුව, යටිගන්හුලහ,  කළුගම්මන වැනි ගම් කිහිපයක් අයත් වන ප්‍රදේශයකට ව්‍යවහාර වූ නම් ඒ සමගම භාවිතයෙන් ඉවත් වන්නට ඇත. එහෙත් කෙහෙල්වරාව ලෙසින් ග්‍රාම නිලධාරි වසමක් සහ ගමක් අදද හඳුනාගත හැක.  එහි පැරණි කෙහෙල්ගොමුව නම සැඟව පවතී. තවද කෙහෙල්ගොමු ඔය එම නම තවමත් දරා සිටී.

සිතියම 2 - අඟලේ සිතියම් වල සමර්විල් ලෙසින් ලකුණු කර ඇති ස්ථානය බලන්න

දික් ඔය ප්‍රදේශයේ පිහිටි ලෙස ලෝරි පවසන සමරවිල ගමද අද හඳුනාගත නොහැක. ඉහත සිතියම 1 දෙස බැලූ විට දික් ඔය ප්‍රදේශය පිළිබඳව අප ඉහත මතු කල පරිදිම එය පැරණි ගමක්ද යන්න පිළිබඳව සැක මතුවේ. අඹගොමුව කෝරලයේ සියළුම පැරණි ගම් ගිනිගත්හේන ප්‍රදේශයෙන් දකුණට සහ ගිණිකොන දිශාවට යොමු වූ මස්කෙලිය සහ කෙහෙල්ගොමු ඔය බඩ නිම්න අවට තැනිතලා ප්‍රදේශයකට සීමා වේ. එම ප්‍රදේශය හැර අඹගොමුව කෝරලයේ සෙසු සියළු පෙදෙස් වතු වගාව ඇරඹීමට පෙර ශ්‍රීපාද අඩවිය දක්වා විහිදුනු වනාන්තරයෙන් වැසී තිබූ බව ලෝරිගේ විස්තරයෙන්ද පැහැදිලි වේ. එයට දික් ඔය ප්‍රදේශයද අයත්වේ. ඒ අනුව එම ප්‍රදේශයේ එවන් ගමක් පිහිටීමේ හැකියාව අල්පය. කෙසේ නමුත් පැරණි අඟලේ සිතියම් වල වර්තමාන දික් ඔය නගරයට දකුණින් කාසල්රේ ජලාශය ඉවුරේ සමර්විල් ලෙසින් ස්ථානයක් සලකුණු කර ඇත. ඉංග්‍රිසි Summer වචනය සමග විල යන සිංහල වචනය එකතු වී සෑදී ඇති එම අසාමාන්‍ය නාමය එහි මුලින් පදිංචිව සිටි සිංහල ජනයා එම ගම අතහැර දැමූ පසු පසුකාලීනව ඉංග්‍රිසි ජාතිකයක් අතර සමරවිල යන්න ශේෂ වූ ආකාරයද? [පසු සටහන බලන්න] සමරවිල (එනම් අනංග විල යන අරුත ඇති) නමින් හැඳින්වූ ස්වභාවික විලක් දැනට කාසල්රේ ජලාශයට යටවූ කෙහෙල්ගොමු ඔයේ නිම්නයේ මෙම ස්ථානය අසල පිහිටීමේ සැලකිය යුතු ඉඩක් පවතින්නේ එම ප්‍රදේශය බොගවන්තලාව ප්‍රදේශයේ සිට ගලා බසින හම්බන්තොට ඔය සහ අවට පිහිටි කඳු මුදුන් වලින් ගලා බසින ලොකු කුඩා දිය පහරවල් සිය ගණනකින් සමන්විත කඳු වලල්ලකින් වටවූ ප්‍රදේශයක් වන බැවිනි (සිතියම බලන්න) එම ජලය එක් රැස් වන ප්‍රදේශය සහ ඒ අසල පිහිටි ගම පැරැන්නන් සමරවිල ලෙසින් හැඳින්වූවාද?

පසු සටහන
* කෙසේ නමුත් පැරණි අඟලේ සිතියමක සමර්විල් ලෙසින් සිංහල භාෂාවෙන් සලකුණු කර ඇති ස්ථානය වර්තමානයේ Summerville ලෙසින් මෙට්‍රික් සිතියම් වල සලකුණු කර ඇත. Summerville ලෙසින් නගරයක්ද ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ South Carolina වල පිහිටා ඇත. තවද දික් ඔය තේ වතු දිස්ත්‍රික්කයේ ලෝරි ඉදිරිපත් කරන වතු අතර Summerville ලෙසින් වත්තක්ද ඇති බැවින් ඉහත උපකල්පන නිවැරදි නොවන බව පෙනේ

කෙහෙල්ගොමු ඔය හරස් කර ඉදි කල කාසල්රේ (Castlereigh Reservoir) ජලාශය. බොගවන්තලාව ප්‍රදේශයේ සිට ගලා එන හම්බන්තොට ඔයද කාසල්රේ ජලාශයට සිය ජල කඳ මුහු කරයි

මූලාශ්‍ර

• A gazetteer of the Central Province of Ceylon (Excluding Walapane), Volume 1, A.C. Lawrie, 1896
• A gazetteer of the Central Province of Ceylon (Excluding Walapane), Volume 2, A.C. Lawrie, 1898
• ශ්‍රී සුමංගල ශබ්දකොෂය ප්‍රථම භාගය සහ ද්වීතීය භාගය- වැලිවිටියේ සෝරත හිමි, 1999
• ලේකම්මිටි විමර්ශනය, ආචාර්ය එච්. ඒ. පී අභයවර්ධන, 2009
• කඩඉම්පොත් විමර්ශනය, ආචාර්ය එච්. ඒ. පී අභයවර්ධන, 1996