ඉහල මහවැලි නිම්නය ඔස්සේ විහිදුනු පස්බාගේ කෝරළයේ පැරණි ගම්

ඉහත දැක්වෙන කඳුකර වනාන්තරයක උඩු වියන දැක්වෙන ඡායාරූපය මේ ලිපියෙන් සාකච්චා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන පස්බාගේ කෝරළය තුල හමුවන වනාන්තරයක ගත් ඡායාරූපයක් නොවේ. එහෙත් එය පස්බාගේ කෝරළයද අයත් වන උඩ බුලත්ගම රටේ නැගෙනහිර අන්තයේ පිහිටි බොගවන්තලාව ප්‍රදේශයේ සිට බලංගොඩ දෙසට විහිදුනු  B339 මාර්ගයේ බොගවන්තලාව තේ වතු වලට ආසන්නව ප්‍රධාන මාර්ගයේ සිට ගන්න ලද ඡායාරූපයකි (B339 මාර්ගය ශ්‍රීපාද අඩවිය රක්ෂිතය හරහා කිලෝමීටර කිහිපයක් දුර ගමන් කරයි.Video >>) සුදු අධිරාජ්‍යවාදීන් ඉහල කඳුකරයේ කෝපි සහ තේ වතු වගා කිරීමට පෙර මීට පෙර ලිපියකින් අප කතා කල මස්කෙලිය, දික් ඔය, හැටන්, වටවල බොගවන්තලාව ප්‍රදේශ වල කඳු මුදුන් මෙන්ම එම කඳු නිම්න අතරින් ගලා ගිය මස්කෙලිය ඔය, හම්බන්තොට ඔය, කෙහෙල්ගොමුව ඔය මෙන්ම මහවැලි ගඟේ ආරම්භක කොටසද මෙවැනි කඳුකර වනාන්තර වලින් වැසී තිබෙන්නට ඇත. 1815 ට පෙර සිංහලේ ලෙසින් හැඳින්වූ අවසාන සිංහල රාජධානියට අයත් ගම්, නියම්ගම් මෙම උඩ බුලත්ගම ප්‍රදේශයේද අතරින් පතර තිබූ මුත් ඒවා ප්‍රධාන වශයෙන් එහි බටහිර අන්තයේ ගිණිගත්හේන කපොල්ලෙන් ගිණිකොණ සහ ඊසාන දෙසට මහවැලි ගඟ, කෙහෙල්ගොමු ඔය සහ මස්කෙලිය ඔයේ නිම්න දෙපස පිහිටි සම බිම් වල පැතිර තිබූ බව පෙර ලිපියේ (Link >>) මෙන්ම මෙම ලිපියේද පලවන සිතියම් දෙස බැලූ විට පෙනේ. ඉහල කඳුකර වනාන්තර ජල පෝෂක බිම් ලෙසින් ආරක්ෂා කල තහනම් කැලෑ ලෙස පවත්වාගෙන යෑමට පැරණි සිංහලයන්ගේ පරිසරයත් සමග බද්ධ වූ ජීවන රටාව ඉදිරිගාමී විය. එම ජීවන රටාව සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ වෙනස් කිරීමට බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් හඳුන්වාදුන් වතු ආර්ථිකය හේතූ වූ අතර සියවස් කිහිපයක් තිස්සේ එමගින් ඇති කල සහ තවමත් අවසන් නැති පරිසර විනාශයක් සිදුවෙමින් පවතී. සෑම වැසි සමයකම සිදුවන නාය යෑම් සහ ජලගැලීම්, විදුලි බල ආවශ්‍යතාවය උදෙසා ඉදි කල ජලාශ කෙටි කාලයක් තුල විශාල ලෙස රොන්මඩ තැන්පත් වී ගොඩවීම. වනාන්තර තුල ජලය තැන්පත්වී ක්‍රමාණුකූලව ඒවා වසර පුරා වැසි නොලඹන සමයේද මුදාහැරීම වෙනුවට වැසි සමය අවසානයත් සමග ඇල දොල හිඳී යාම නිසා මහවැලි යෝජනා ක්‍රමය වැනි මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘති මගින් අපේක්ෂා කල මට්ටමේ ප්‍රතිඵල නොලැඹීම එම නිසා අප අත්විදින දරුණු ප්‍රතිඵල කිහිපයකි.

පෙර ලිපියකින් කරුණු ඉදිරිපත් කල උඩ බුලත්ගම රට, අඹගොමුව කෝරළයට අමතරව, විශේෂයෙන්ම එහි උතුරු කොටස පස්බාගේ කෝරළය ලෙසින් හැඳින්වෙන කෝරළයෙන් සෑදී ඇත. පස්බාගේ උතුරු දිශාවෙන් දොළොස්බාගේ ප්‍රදේශයෙන්ද, කොත්මලේ රටට අයත් පල්ලෙපොනේ කෝරලයෙන් නැගෙනහිර දෙසින්ද, දකුණු දෙසින් අඹගොමුව කෝරළයෙන්ද බටහිර දෙසින් නැවතත් අඹගොමුව කෝරළයෙන් සහ යක්දෙස්ස දෙසින්ද සීමා වේ. පස්බාගේ කෝරළයේ වයඹ දෙසින් ගලා යන මහවැලි ගඟ මෙන්ම මස්නාවත ඔය, හඟරන් ඔය සහ ගිගිරන් ඔය නිම්නද ඒ තුල පිහිටා ඇත. මෙම කෝරළයේද විශාල ප්‍රදේශයක් වර්තමානය වන විට තේ වගාවට වෙන්වී ඇති අතර පැරණි සිංහල ගම් ලෙස හඳුනාගත හැකි ගම්මාන සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ මහවැලි ගඟේ නිම්නය දෙපස පිහිටා ඇත (ප්‍රධාන මහවැලි නිම්නයට තරමක් ඈතට වන්නට පිහිටා තිබෙන කඩියන්ලෙන ගම්මානයද මහවැලි ගඟේ අතු ගංගාවක් වන කඩියන්ලෙන ඔය අසබඩ පිහිටා ඇත.) ලෝරිගේ ගැසටියර් නාමාවලියේ හමුවන පස්බාගේ කෝරළයේ එවකට තිබූ ගම් සහ ඒවා පිළිබඳව ඔහු ඉදිරිපත් කරන ඇතැම් තොරතුරු පහත ඉදිරිපත් කර ඇති අතර අද හඳුනාගත හැකි එම ඇතැම් ගම් පහත සිතියමේ සලකුණු කර ඇත.

දෑකිඳ - 1881 වර්ෂයේ ගල්බොඩ ප්‍රදේශයේ වූ විශාල තේ වතු වල වැඩ කල කම්කරුවන් අතහැරි විට දෑකිඳ ගම්මානයේ  මිනිසුන් 168 වාසය කර ඇත. මෙම ගම්මානයට මස්නාවත ඔය නිම්නයේ කොටසක් සහ හඟරන් ඔය සහ ගිගරන් ඔය නිම්නද අයත් වූ බවත් එම නිම්න පෙර කල වනයෙන් වැසී තිබූ මුත් පසුව කෝපි වගාවට හෙලි කල බවත් කෝපි වගාව අසාර්තක වීමත් සමග ඔහුගේ කාලය වනවිට නැවතත් සරුසාර තේ වතු බවට පත්වී තිබූ බවත් ලෝරි පවසයි. [පසු සටහන - දැනට දෙකිඳ ලෙසින් ව්‍යවහාර වේ. පහල Comments බලන්න]
කඩවල  - කඩවල අඹගොමුව කෝරලයට අයත් මුත් මහවැලි ගඟේ දකුණු ඉවුරේ පිහිටි එම ගමේ කොටසක් පස්බාගේ කෝරළයට අයත් වේ.
කඩියන්ලෙන - නාවලපිටිය - දිඹුල මාර්ගයේ හමුවන කඩියන්ලෙන සිට පැරණි අඩි පාරක් (Bridle Road) අඹගොමුව දක්වා තිබී ඇත.
බව්වාගම - මහවැලි ගඟ හරහා ලැටිස් පාලමක් මෙම ගමේ තිබී ඇත.
කරහඬුගල - දැනට හඳුනාගත නොහැකිමුත් බව්වාගම අසල තිබී ඇති අතර, 1871 ජන සංගණනයේදී බව්වාගම, කරහඬුගල සහ පැණිතුඩුව සමග එකට ගෙන සංගණනය සිදුකර ඇත. [පසු සටහන - කරහඳුන්ගල ලෙසින් තවමත් ඇති ගමකි. පහල Comments බලන්න]
නවන්ගම - බොහෝදුරට නවන්දන්න කුලයේ ජනයා විසූ ගමක් විය හැකි නවන්ගම අද හඳුනාගත නොහැක.

පස්බාගේ කෝරළයේ පිහිටි ලෙස ලෝරි දක්වන මැදගහවතුර, මිපිටිය, පත්තුණුපිටිය, පැණිතුඩුව [පසු සටහන - දැනට පැණිතුඩුමුල්ල ලෙසට නම වෙනස් වී තිබෙන ගමකි. පහල Comments බලන්න], වරකාව සහ වැලිගම්පල ගම් අදද එම නම් වලින්ම හඳුනාගත හැක. මේ අතරින් වැලිගම්පොළ නාමය මහා විජයබාහු රජුගේ අඹගමුව සෙල්ලිපියේ ඔහු විසින් ශ්‍රීපාදයට පිදූ ගමක් ලෙසින් හමුවේ Link >>
වරකාව අසල තිබූ බව පැවසෙන කහමනේ ගම එම නමින් අද හමු නොවන මුත් කහවත්ත ලෙසින් වර්තමානයේ නම වෙනස් වී වරකාවට මදක් උතුරින් පිහිටි ගම පැරණි කහමනේ ගම වීමට බොහෝදුරට ඉඩ ඇත.

දෙවොල් දෙවියන් සඳහා වෙන්වු සැවැන්දරාපිටියේ දෙවොල් දේවාලය ලෙසින් හැඳින්වුනු පැරණි දේවාලයක් පල්ලේගම ගමෙහි තිබී ඇති අතර සැවැන්දාරාපිටියේ මුදියන්සේ කපුරාලගෙන් පටන් ගත් අගලකොටුවේ පරම්පරාවට එහි කපු ධූරය පරම්පරාවෙන් උරුමව තිබී ඇත. පල්ලේගමම පිහිටි පස්බාගේ ලෙසින් හැඳින්වූ කුඩා ගමක් පිළිබඳවද ලෝරි විස්තර කරයි. ගඟේ සිට අඩි 50 ක පමණ උසකින් එහි කලකට පෙර හමුදා මුරපොලක් තිබී ඇති අතර 1891 වනවිට පස්බාගේ ගමේ තිබී ඇත්තේ ගෙවල් දෙකක් පමණි. මෙම පස්බාගේ ගම පිළිබඳව මෙන්ම එහි වූ හමුදා මුර පොල පිළිබඳවද සිය ගමන් විස්තරයේදි ඩේවි විස්තර කරයි Link >>

නාවලපිටිය නගරයට දිස්වන දොළොස්බාගේ ප්‍රදේශයේ පිහිටි කබරගල)

19 වන සියවසේ අගභාගය වන විටද රෝහලක්, පොලිස් ස්ථානයක්, තානායමක්, දුම්රිය ස්ථානයක්, කඩවීදියක් මෙන්ම පල්ලි, පාසැල් සහ හින්දු කෝවිල්ද තිබූ නාවලපිටිය නගරයේ මහවැලි ගඟ හරහා විශාල යකඩ ලැටිස් පාලමක්ද වූ බව ලෝරිගේ විස්තරයෙන් පැහැදිලි වේ. 1874 දෙසැම්බර් 21 දින පේරාදෙණියේ සිට නාවලපිටිය දක්වා දුම්රිය ගමනාගමනය ජනයා හට විවෘත වී ඇත.

St. Andrew's Anglican Church - Nawalapitiya

රඹුක්පිටිය - මෙම ගමේ වාසය කල රඹුක්පිටියේ ලේඛම් නම් පුද්ගලයෙක් පැවසූ බවට ලෝරි සඳහන් කරන්නේ හෙට්ටි රත්නායක මුදියන්සේ නම් වූ ඔහුගේ පරම්පරා හතරකට පෙර විසූ මුත්තා සීතාවක රාජසිංහ රජුගෙන් රාජකීය ගබඩාවට හාල් සැපයීම උදෙසා ගම්වරයක් ලද බවත්, පසුව එය ගම්පොල පිහිටි රාජකීය කුඹුරු වල වැඩ කටයුතු උදෙසා ගවයින් සැපයීම සදහා වෙනස් වූ බවත්ය. වර්ෂ 1866 දි රත්නායක මුදියන්සේලාගේ පුංචිරාල සහ ගම්වැසියන් එක්ව පුංචිරාලට අයත් ඉඩමක පන්සලක් ඉදි කල බව පැවසේ. මේ ගමේ පිහිටි රතුවන් දේවාලය (?) නම් දේවාලයක් ගැනද සඳහන් වේ.

මූලාශ්‍ර

• A gazetteer of the Central Province of Ceylon (Excluding Walapane), Volume 1, A.C. Lawrie, 1896
• A gazetteer of the Central Province of Ceylon (Excluding Walapane), Volume 2, A.C. Lawrie, 1898