නානාදේසීන් අග්නි විහාරයේ පිහිටවූ දෙමළ පුවරු ලිපිය විහාරහින්නෙන් හමුවේ

වර්තමානයේ මෙරට දමිල ජනයා වැඩි වශයෙන් ජීවත් වන උතුරු සහ නැගෙනහිර පළාත් වල හමුවන පැරණි නටබුන් වෙහෙර විහාර බහුතරයක සෙල් ලිපි හමුවේ නම් ඒවා ලියා ඇත්තේ පූර්ව හෝ අපර බ්‍රාහ්මි අක්ෂර වලින් ඒ යුගයේ භාවිතා වූ සිංහල ප්‍රාකෘත භාෂාවෙන්ය. නැතහොත් එයට පසු කාලවලදී නම් අපර බ්‍රාහ්මි අක්ෂර වලින් හෝ එම අක්ෂර විකාශනය වීම මගින් බිහිවූ සිංහල අකුරු වලින් සිංහල භාෂාවෙන් ඒවා ලියා ඇත. ඒ අතර චෝල ආධිපත්‍යට යටත්ව පැවති යුගයේ බෞද්ධ විහාරයක් වූ ත්‍රිකුණාමල දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටි වෙල්ගම් වෙහෙර වැනි ස්ථාන වල පිහිටවූ දෙමළ සෙල්ලිපිද කිහිපයක් හමු වේ. එහෙත් එම යුගයට අයත් ඇතැම් නටබුන් වූ වෙහෙර විහාර තිබූ තැන් වලින් හමුවන දෙමළ භාෂාවෙන් සහ දෙමළ අක්ෂර හෝ ග්‍රන්ථ අක්ෂර වලින් රචිත සෙල්ලිපි වැඩිවශයෙන් හමුවන්නේ අද වන විට සිංහල ජනයා මුළුමනින්ම හෝ බහුතරයක් සිටින ප්‍රදේශ වලින් වීමද විශේෂත්වයකි. වර්තමාන පළාත් සහ දිස්ත්‍රික් බෙදීම් අනුව මධ්‍යම පළාතේ මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ බටහිර මායිමට ආසන්නව මොරගොල්ල ප්‍රදේශයේ පැහැදිලිවම අනුරාධපුර යුගයේ සිට පැවත එන බෞද්ධ පබ්බත විහාරයක් ලෙස හඳුනාගත හැකි ස්ථානයක, එකල අන්තර්ජාතික වෙළදාමේ යෙදුන දකුණු ඉන්දීය වෙළඳ සමාගමක් මගින් පිහිටවූ එවන් එක් දෙමළ පුවරු ලිපියක් දැකගත හැක. විහාරහින්න ලෙසින් මේ වන විට හැඳින්වෙන එම ස්ථානය පිළිබඳව සහ එහි තිබෙන නානාදේසීන් නම් වූ දකුණු ඉන්දීය වෙළඳ ශ්‍රේණිය විසින් පිහිටවූ පුවරු ලිපිය පිළිබඳව මෙම ලිපියෙන් සාකච්චා කෙරේ.

 

සංස්කෘතික අමාත්‍යංශය මගින් 1972 වර්ෂයේදී ප්‍රකාශයට පත් කල පැරණි ස්මාරක නාමාවලියේ දෙපැත්තේ උස් කණ්ඩි දෙකකින් සෑදුනු පැරණි මාර්ගයක්* දිගේ ප්‍රාකාරයකින් වටවූ පැරණි ගොඩනැගිලි ඇති විහාරහින්න නම් වූ මෙම ස්ථානයට පිවිසිය හැකි බව සඳහන් කර එහි ඇති පැරණි දේ අතර දාගැබක අවශේෂයන් සහ එයට නිරිත දිගින් විශාල ගල් කුළුණු සහිත විහාර ගෙයක අවශේෂයන් ගැන සඳහන් වේ. එම ගොඩනැගිල්ල මැද හොරු හෑරූ වලක් තුළට විහාරයෙහි තිබුණ වැඩ හිදින බුදු පිලිමය දෙකට කඩා දමා ඇති බවත්, ප්‍රාකාරයකින් වටවූ එම ප්‍රදේශය තුළ තවත් ගොඩනැගිලි කිහිපයක අවශේෂ සහ දාගැබ අසල බාගෙට අකුරු ගෙවී ගිය දෙමළ පුවරු ලිපියක් ඇති බවත් එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ. 

*[දෙපැත්තේ කණ්ඩි දෙකක් එන ලෙසට කන්ද කපා මෙම මාර්ගය තනා ඇත්තේ මේ ආසන්නව පිහිටි දේවහූව වැව තැනිමේ කටයුතු සිදු කිරීමට පැමිණි සේවකයන් විසින් බව ප්‍රදේශවාසීන් පවසයි. එම සේවකයින්ගේ තාවකාලික නිවාස තනා තිබී ඇත්තේ මෙම නටබුන් පිහිටි ස්ථානයේ වන අතර මෙම පූජනීය ස්ථානය මත නිවාස තනාගෙන සිටීම හේතුවෙන් ඔවුනට සිදුවූ උපද්‍රව නිසා ඒවායින් මිදීම උදෙසා ප්‍රදේශ වාසීන්ගේ උපදෙස් පරිදි මෙම ස්ථානයට වූ බාරයක් ඔප්පු කිරීමක් ලෙසට එය කල බවය පැවසෙන්නේ.] 

ප්‍රධාන පිළිම ගෙය සහ එහි පිවිසුම දෙපසින් තනා තිබූ කුඩා පිළිම ගෙවල් දෙක මෙහි දැකිය හැක

මෙම ස්ථානයේ පිලිම ගෙය සහ නිධන් සොයන්නන් විසින් විනාශ කල ප්‍රතිමාව සංරක්ෂණය කල බව 1994 සහ 1995 වර්ෂ සඳහා වූ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් වරයාගේ පාලන වාර්තා වල සඳහන් වේ.

"සිරිසංබො මපුර්මකා අට්ළොස්වන්නෙහි ඇසෙළ පුර විසෙවිනි දවස්" එනම් සිරිසඟබෝ නම් විරුදය සහිත රජෙකුගේ රාජ්‍යත්වයෙන් 18 වන වර්ෂයේ ඇසළ මස පුර පක්ෂයේ පස්වෙනි දවස "සිරිසංබෝ මහරද්හු වජනින්" එනම් එම රජුගේ නියමයෙන් "මිහින්ද් මහපාණන්.." යන වචන පමණක් ඉතිරි වී ඇති මුදුනේ පුන් කලසක් සහිත සහ එයට පහලින් ඔටුන්නක රූපයක් කොටා ඇති ටැම් ලිපියක් මෙම පරිශ්‍රයේ තිබී හමුවී ඇත. පැති හතරකින් යුත් මෙම ටැම් ලිපියේ එක් පැත්තක පමණක් සිරස් ලෙස පේලි දෙකකින් කොටා ඇති ඉහත කොටස පමණක් කියවිය හැකි අතර එහි අන්තර්ගතය අනුව තවත් වචන තිබිය යුතු මුත් පසු කලක වෙනත් කිසියම් කටයුත්තක් උදෙසා යොදාගැනීම නිසා හෝ කාලගුණික තත්වයන් හේතුවෙන් ඛාදනය වීම නිසා හෝ එම අකුරු දැනට දැකිය නොහැක. නව වන ශතවර්ෂයේ දෙවන අර්ධයට අයත් සිංහල අකුරු ලෙස හඳුනාගත හැකි ලිපියේ අකුරු අයත් කාලයේ වසර 18 කට වඩා රාජ්‍යය විචාල එසේම මහින්ද මහපා (මිහින්ද් මහපාණන්) නම් මහපාවරයෙකු සිටි එසේම සිරිසඟබෝ යන විරුදය භාවිතා කල  එකම රජු , වංශ කතාවට සහ වෙනත් සෙල්ලිපි සාධක අනුව දෙවන සේන රජු (පො. ව. 853-887) පමණි. එබැවින් වැඩි අපහසුවක් නොමැතිව මෙම ටැම් ලිපිය පිහිටවූවේ දෙවන සේන රජුගේ කාලයේදී බව නිගමනය කල හැක. ලිපියේ අරමුණ ඉතිරිව ඇති කොටසින් පැහැදිලිව පැවසිය නොහැකි මුත් මේ ආකාරයටම වචන සංයෝගයක් සහිත එම දෙවන සේන රජුගේම වියඋල්පොත ලිපිය අනුව මේ ලිපියද අත්තාණි ප්‍රදානයක් ගැන විය යුතු බව එය කියවා පල කල සිරිමල් රණවැල්ල මහතා අනුමාණ කරයි.

ප්‍රධාන පිළිමගෙය

සිරිසංබො මපුර්මකා තුදුස්වන්නෙ අග්(නි)ගිරි පිරිවෙන....ලෙසින් ආරම්භ වන 9-10 සියවස් වල සිංහල අක්ෂර වලින් රචිත තවත් කැබලි වූ ටැම් ලිපියක්ද මෙම ස්ථානයෙන්ම හමුවී ඇති අතර  එහි ඉතිරි වූ අනිත් අක්ෂර වලින් රක්සමණ [Chief Guardian] ළම්බදෙටුන් නියමයෙන් ආ කුඩසලා යන්න පමණක් කියවිය හැක. ලිපියේ අක්ෂර අයත් කාලයේ සිරිසඟබෝ විරුදය භාවිතා කල, එසේම ලිපිය පිහිටුවන්නේ එම රජුගේ තුදුස්වැන්නේ එනම් 14 වන රාජ්‍යය වර්ෂයේ හෙයින් වසර 14 කට වඩා රාජ්‍යය විචාල රජවරු හමුවන්නේ දෙදෙනෙකු පමණක් බැවින් මෙම ලිපියද කියවා පල කල සිරිමල් රණවැල්ල මහතා එය දෙවන සේන (පො. ව. 853-887) හෝ සිව්වන කාශ්‍යප (පො. ව. 898-914) යන දෙදෙනාගෙන් කෙනෙකුගේ කාලයේදී පිහිටවූ ලිපියක් ලෙසට අනුමාණ කරයි. කෙසේ නමුත් මෙම ස්ථානයේ පැරණි නාමය අග්නිගිරි පිරිවෙන විය හැකි බවට ලිපියේ කියවිය හැකි කොටසින් අනුමාණ කිරීමට හැක. එහෙත් අග්නිගිරි පිරිවෙන නමින් වූ විහාරයක්  පිළිබඳව සඳහනක් වංශ කතා ආදී සාහිත්‍යමය මූලාශ්‍ර වල හමු නොවේ. 

කුඩා පිළිම ගෙවල් දෙකින් සංරක්ෂණය කර ඇති පිළිම ගෙය

මෙම පරිශ්‍රයේ දැනට සංරක්ෂණය කර ඇති පිළිමගෙය ලෙස හැඳින්වෙන ගොඩනැගිල්ල ඇත්ත වශයෙන්ම කළුගල් ප්‍රාකාර බැම්මකින් වට කරනු ලැබූ ප්‍රතිමාගෘහ තුනක් ලෙස හඳුනාගත හැක. මේ අතරින් විශාලම පිළිමගෙයට ඇතුලුවන දොරටුව දෙපස කුඩා ප්‍රමාණයේ පිළිමගෙවල් දෙකක් එකිනෙකට මුහුණලා දෙපසින් තනා ඇත. විශාල ප්‍රතිමාගෘහයේ තිබූ හිටි පිළිමය නිධන් සොයන්නන් විසින් විනාශ කර කැබලි කර ඇති අතර එහි හිස සහ දෙපා දකින්නට නොමැත. කුඩා පිළිම ගෙවල් දෙකින් එකක් පමණක් කැනීම් කර සංරක්ෂණය කර ඇත. එහි පිළිමය තබා තිබූ ගඩොලින් තැනූ ආසනය දැකිය හැකි මුත් එහි තිබූ පිළිමය අස්ථානගතවී ඇත. එය බොහෝවිට සමාධි පිළිමයක් විය හැකියැයි ආචාර්ය දනන්ජය ගම්ලත් මහතා අනුමාණ කරයි. මෙම පිළිමගෙවල් පො.ව. 5 වන සියවසට හෝ ඉන් සියවස් දෙකකට හෝ තුනකට පසු කාලයක් තුලට කාල නිර්ණය කල හැකි බව ඒ මහතා තවදුරටත් සඳහන් කරයි.

ප්‍රධාන පිළිම ගෙයි තිබූ නිධන් හොරුන් විසින් විනාශ කල හිටි පිළිමය

මෙම ලිපියේ මුලදී පැවසූ පරිදි ඉහත විස්තර වූ සිංහල සෙල්ලිපි වලට අමතරව මෙම ස්ථානයෙන් ඉතා විශාල ප්‍රමාණයේ පුවරු ලිපියක්ද හමුවී ඇත. පො.ව. 12 වන සියවසට අයත් කර ඇති එහි අන්තර්ගතයෙන් වේනාටු උදයියාර් නම් පුද්ගලයෙකු (බොහෝවිට ප්‍රදේශීය පාලකයෙකු විය හැක) සහ වෙළද මඩුල්ලක සාමාජිකයන් අතර ඇතිවූ අර්බුදයක් පිලිබඳව සඳහන් වේ. 

විහාරහින්න නටබුන් දැක්වෙන වීඩියෝව >>

මෙම ලිපිය ප්‍රධාන වශයෙන් දෙමළ භාෂාවෙන් සහ දෙමළ අක්ෂර වලින් කොටා ඇති මුත් ලිපිය ආරම්භ වන්නේ ග්‍රන්ථ අක්ෂර වලින් සහ සංස්කෘත භාෂාවෙන් ලියූ කොටසකිනි. මුල් වරට මෙහි දෙමළ පෙල A. වේලුපිල්ලෙයි මහතා විසින් 1971 වසරේදී ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති මුත් එහි ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයක් එය පලවූ Ceylon Tamil Inscriptions Part 1 හි ඉදිරිපත් කර නැත. මෙවැනිම වූ  තවත් පුවරු ලිපි දෙකක් පදවියෙන් සහ වාහල්කඩින් හමුවී ඇති බවත් ඒ සියල්ලෙහි අක්ෂර අනුව ඒවා අනුමාණ වශයෙන් 12 වන හෝ 13 වන සියවස්වලට කාල නිර්ණය කල හැකි බවත් ඒ මහතා සඳහන් කරයි. 

දෙමළ පුවරු ලිපිය

එම යුගයේදී දකුණු ඉන්දියාවේ මෙන්ම කලාපයේ වෙනත් රටවලද (සුමත්‍රා සහ මියැන්මාර් [බර්මා] වැනි රටවලින්ද ඔවුන්ගේ සෙල්ලිපි හමුවී ඇත.) අන්තර්ජාතික වෙළදාමේ යෙදෙමින් ඇත්, අස්, මුතු, මැණික්, දියමන්ති, කරඳමුංගු, කරාබුනැටි, සඳුන්, කපුරු, කස්තුරි. කහ වැනි වටිනා ද්‍රව්‍ය සහ කුළුබඩු වෙළදාම් කල නානාදේසී නම් වූ වෙළඳ සමාගමක් විසින් මෙම ලිපිය සහ ඉහත කී වෙනත් ලිපි පිහිටුවා ඇත. මේ  වන විට එම වෙළඳ සමාගමට අයත් සෙල්ලිපි 20 කට නො අඩු ප්‍රමාණයක් දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශ වලින් හමුවී ඇත. ඉන් අනුරාධපුරයෙන් සහ පොළොන්නරුවට ආසන්න ආනඋලුන්දාවෙන් සොයාගත් සිංහල භාෂාවෙන් ලියා ඇති ලිපි දෙක හැර වෙනත් ඒවා දෙමළ භාෂාවෙන් ලියා ඇත. මෙම වෙළඳ සමාගමට අයත් ඔවුන් විසින් ඒවායෙහි පාලනය මෙහෙයවූ නකරම් ලෙසින් හැඳින්වෙන වෙළඳ නගර කර්ණාටක, ආන්ද්‍රා ප්‍රදේශ්, තමිල්නාඩු සහ කේරල යන ප්‍රදේශ වල තිබූ බවට සාධක හමුවී ඇති අතර මෙරට චෝල ආධිපත්‍යට පත් වීමත් සමග සහ ඉන්පසු අවධියේ එවන් නකරම් මෙරටද විවිධ ප්‍රදේශ වල වූ බවට මතයක් ඉහත සෙල්ලිපි වල හමුවන තොරතුරු පාදක කරගනිමින් ඉදිරිපත් වී ඇත. අයින්නුරුවර් ලෙසින්ද හැඳින්වෙන නානාදේසීන්ගේ බොහෝ ලිපිවල ඔවුන්ගේ සම්භවය, සම්බන්ධතා සහ ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව වූ සම්ප්‍රදායික ප්‍රශස්තියක් ඇතුලත් වන අතර මෙම විහාරහින්න ලිපියේද එය අඩංගු වේ. එසේම ලිපියේ මුල් කොටසේ සංස්කෘත භාෂාවෙන් වූ කොටසින් පරමේශ්වරී දෙවඟන (දුර්ගා) පිළිබඳව කෙටි හැඳින්වීමක් සිදු කර ඇත. 

දෙමළ පුවරු ලිපියේ යට කොටස. මෙහි ලිපියට පහලින් වූ කොටසේ කඩු ආදී ආයුධ වල රූප කොටා ඇති බවක් පෙනේ.

S. පත්මනාදන් මහතා ඔහුගේ ග්‍රන්ථයක සඳහන් කරන පරිදි ජපානයේ ටයිෂෝ විශ්වවිද්‍යාලයේ නොබොරු කරෂිමා ප්‍රධාන ජපන්, ශ්‍රි ලංකා සහ ඉන්දියානු විද්වතුන් පිරිසක් එක්ව මෑතකදී ශ්‍රී ලංකා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ අනුග්‍රහය ඇතිව ලබාගත් ස්පර්ශ ලාංජනයක් අනුසාරයෙන් මෙම විහාරහින්න ලිපියේ නව කියැවීමක් තංජවූර් දමිල විශ්ව විද්‍යාලයේ අභිලේඛන පිළිබඳව මහාචාර්ය Y. සුබ්බාරයාලු විසින් සිදු කර ඇත. එම කියැවීමට අනුව මෙම ලිපියේ වේලුපිල්ලෙයි මහතා විසින් පෙර සිදු කල කියැවීම සහ ඒ අනුව ඉදිරිපත් කල කරුණු බොහෝ සෙයින් දෝෂ සහගතය. [කෙසේ නමුත් මෙතෙක් මෙහි පෙල ඉංග්‍රීසි හෝ සිංහල භාෂාවට හෝ අවම තරමින් වර්තමානයේ ව්‍යවහාර වන දෙමළ භාෂාවට හෝ පරිවර්තනය කර පළකර ඇති බවක් නොපෙනේ.]

විහාරහින්න ලිපියෙන් තන්මඛාකරප්පට්ටිනම් නැතහොත් මාසේන-කාමම් ලෙසින් හැඳින්වූ නකරම් හි යම් යම් පුද්ගලයන් වෙත පිරිනැමූ වරප්‍රසාද ගැන සඳහන් වේ. මෙහි ප්‍රශස්ති කොටසින් වෙනත් වෙළඳ ශ්‍රේණියක් වූ වලඤ්ඤියාර් ගැන විස්තර වීම සුවිශේෂ කාරණයක් වන මුත් පට්ටිනම් ගැන විස්තර වන ලිපියේ කොටසින් නානාදේසීත්-තෛකයි-අයිරට්ටු-අයින්නුරුවර් (එනම් නානාදේසීන්) ගැන සඳහන් වේ. 

පබ්බත විහාරයට අයත් කැනීම් සිදු නොකල ගොඩනැගිල්ලක්

සෙල්ලිපියේ සඳහන් වඩාත්ම සිත් ගන්නා කාරණය නම් මුක්තා තවලන් මුත්තාන් හෙවත් නානාදේසී-ආන්තාන් නම් වූ පුද්ගලයෙකුව වේනාටු උදයියාර් නම් පුද්ගලයෙකු විසින් පැහැරගෙන දම්වැල් වලින් බැඳ තැබූ සිද්ධියක් මුල් කරගෙන ඇතිවූ ආරවුලක් සමනය කිරීම උදෙසා නකරම් මගින් සිදු කල කිසියම් ගනුදෙනුවක් මෙහි සඳහන් කර තිබීමයි. එම නකරම් හි පරිපාලනයට සම්බන්ධ ප්‍රධාන වෙළෙන්දන් සහ රණශූරයන් පිරිසක් විසින් ලිපිය පිහිටවූ බව පෙනේ. බෞද්ධ විහාරයක් ලෙසින් හඳුනාගත හැකි අනුරාධපුර යුගයේදී අග්නි පිරිවෙන ලෙසින් හැඳින්වූ මෙම පරිශ්‍රයේ, බෞද්ධ විහාරයක් වූ එම ස්ථානයේ කාර්යන්ට අදාල නොවන, ආගමික නොවන මෙවන් ලිපියක් පිහිටුවීමෙන් මෙම පිරිවෙන සමග බොහොදුරට මේ ආසන්න ස්ථානයක තිබූ නානාදේසී වෙළඳ ශ්‍රේණියට අයත් නකරම් හී පාලකයන් පැවැත්වූ කිට්ටු සම්බන්ධතාවය පෙන්වනවා විය හැක. පත්මනාදන් මහතා අනුමාන කරන්නේ මලය රටේ කඳු පාමුල දඹුල්ල ආසන්නයේ කිසියම් ස්ථානයක තිබුනා වූ මෙම වෙළඳ ශේණියේ පාලනයට නතුවූ නකරම් මගින් කඳුකරයේ නිෂ්පාදන වූ ගම්මිරිස්, ඉඟුරු සහ කහ වැනි කුළු බඩු එකතු කිරීම සිදුවන්නට ඇති බවය.  

ස්තූපය

මූලාශ්‍

• Archaeological Survey of Ceylon, Inscriptions of Ceylon Vol 5 Part 1 , Sirimal Ranawella, 2001

• Archaeological Survey of Ceylon, Inscriptions of Ceylon Vol 5 Part 3 , Sirimal Ranawella, 2005

• Sigiriya & Beyond To Dambulla, Habarana, Kekirawa, Galewela. 2016

• Administration Report of the Director-General of Archaeology for the year 1994, S.U. Deraniyagala
• Administration Report of the Director-General of Archaeology for the year 1995, S.U. Deraniyagala

• පැරණි ස්මාරක නාමාවලිය, සංස්කෘතික අමාත්‍යාංශය 1972

• History of Ceylon, Volume 1, Part 2, 1960

• Ceylon Tamil Inscriptions, Part 1, Edited by A. Veluppillai,  1971

• Facets of Sri Lankan History and Culture, S. Pathmanathan, 2015

• ශ්‍රී ලංකාවේ ද්‍රවිඩ සිහිවටන, නන්දසේන මුදියන්සේ, 2016

• Sri Lanka and The Cholas, W.M.K. Wijetunga, 2003