ශිව දෙවියන් උදෙසා සොලීන් පුලතිසිපුර ඉදිකල වණවණ්මාදේවි ඊශ්වරමූඩෙයාර් කෝවිල

අනුරාධපුර යුගයේ අගභාගයේ මෙරට ඇතිවූ අරාජිකත්ව තත්වයත් සමග සිංහලද්වීපයේ රජරට රාජධානියේ බලය අඩ සියවසකට මදක් වැඩි කාලයකට චෝලයන් අතට පත්වූ අයුරුත් එම කාලය තුල මෙරට ඉදිවූ හින්දු ආගමික සිද්ධස්ථාන පිළිබඳවත් අපි පෙර ලිපි කිහිපයකින්ම විමසා බැලුවෙමු. (එම චෝල ආධිපත්‍යයට යටත් වීම දක්වා වූ දේශපාලන තත්වයන් පිළිබඳව දැනගැනීම උදෙසා අංක 1 ශිව දේවාලය ලෙසින් නම් කර ඇති ශිව දේවාලය පිළිබඳව වූ  ලිපියේ අදාල මුල් කොටස කියවීමට Link >>  මෙම ලිපියට අදාල නූවත් මෙහිදි සඳහන් කල යුතු වැදගත් කරුණක් වන්නේ එම ලිපිය සමග අප ඉදිරිපත් කර ඇති ඡායාරූප 2018 වසරේදී ගන්නා ලද ඡායාරූප බවත් ඉන්පසු කාලයකදී ඇතිවූ අධික වර්ෂා සහිත කාලගුණික තත්වයකදී අංක 1 ශිව දේවාලය එහි වහලයද සමගින් කඩා වැටී ඇති බවත්ය. ඉන්පසු පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් එය නැවත ගලවා ඉදිකිරීමේදී ශිව දේවාලය ඉදිකර ඇත්තේ විනාශ කල පැරණි බෞද්ධ පිළිම ගෙයක් මත බව ආචාර්ය ධනංජය ගම්ලත් මහතාගේ නිරික්ෂණයට ලක්වීමත් සමග (Link>>) මේ වන විට එම පිළිමගෙයි පාදම එම ස්ථානයෙහිම සංරක්ෂණය කෙරෙමින්, අංක 1 ශිව දේවාලය ඒ අසලම වෙනත් ස්ථානයක ගලවා සවිකරමින් ඇත.)

වෙනත් ස්ථානයක නැවත ඉදිකෙරෙමින් පවතින අංක 1 ශිව දේවාලය.
ඡායාරූපය - සුජීවා ගුණසේන (2019/8/29)

පොළොන්නරුව පැරණි නගරයේ දැකිය හැකි වෙනත් හින්දු ආගමික ස්ථාන සම්බන්ධ ලිපි

• අංක 5 ශිව දේවාලය >> 
•  අංක 2 විෂ්ණු දේවාලය >>,
• අංක 4 විෂ්ණු දේවාලය >>

පොළොන්නරුව පැරණි නගරයේ හමුවන මෙම හින්දු ආගමික ස්ථාන සහ ඉදිරි ලිපි වලදී අප තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන වෙනත් එවැනි අනෙකුත් ස්ථාන පොදුවේ මෙම චෝල පාලන යුගය තුල ඉදිකල බවට විශ්වාස කරන මුත් එම මතය සනාත කිරීම උදෙසා එම යුගයේ පිහිටවූ සෙල්ලිපි ආදී සාධක හමුවන්නේ විරල ලෙසිනි. මෙම ලිපියෙන් අප කතා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන අංක 2 ශිව දේවාලය ලෙසින් හඳුන්වන ශිව දේවාලය එවන් සෙල්ලිපි සාධක හමුවන, එසේම ඉතාමත්ම හොඳ තත්වයෙන් තවමත් දැකිය හැකි ශිව දේවාලයකි.චෝල පාලකයක් බෞද්ධ පිළිම ගෙයක් විනාශ කර ඒ මත ශිව දේවාලයක් ඉදිකලද ඔවුන්ගෙන් බලය නැවත ලබාගත් මහා විජයබාහු රජු ඇතුළු පසු කාලීන සිංහල බෞද්ධ පාලකයන් හින්දු ආගමික ස්ථාන විනාශ කර නැවත බෞද්ධ ආගමික ස්ථාන එම ස්ථාන වලම ඉදිකිරීමට තරම් සැහැසි නොවූ බවට පොළොන්නරුව පැරණි නගරය තුල හමුවන මෙවන් බොහෝ හින්දු ආගමික ස්ථාන දෙස්දෙයි. ඒවා විනාශ වූවා නම් විනාශ වූවේ සියවස් ගණනාවක් පුරා කාලගුණික තත්වයන් වල බලපෑමෙන් සහ වන ප්‍රවාහයෙන් සිදුවූ හානිය නිසාය. ඒ අතරම මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් ලෙස නිධන් හොරුන් විසින් සිදු කල විනාශයද සුලු පටු නොවේ.

1906 වසර සඳහා වූ පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයාගේ වාර්ෂික වාර්තාවේ H.C.P. බෙල් මහතා මෙම ශිව දේවාලය පිළිබඳව කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමට පෙරද කළුගල් (Granite) සහ හුණු ගල්වලින් (Limestone) නිර්මිත මෙම කුඩා හින්දු දේවස්ථානය පිළිබඳව ජේම්ස් ෆර්ගියුෂන් සහ S.M. බරෝස් නම් වූ ඉංග්‍රීසි ජාතික ලේඛකයන් කරුණු ඉදිරිපත් කර ඇත. ජන වහරේ 'විෂ්ණු දෙවියන්නේ දේවාලේ' ලෙසින් එවකට හඳුනාගත් මෙම ගොඩනැගිල්ල ඒ අවට හමුවන ශිලාමය ගව රූප හේතුවෙන් එසේ විය නොහැකි බවට ෆර්ගියුෂන් විසින් බෙල් එම අදහසම ඉදිරිපත් කිරීමට වසර 30 කට පෙර එම ස්ථානයට නොගොස් ඡායාරූප පමණක් දැකීමෙන් සැක පහල කල බව H.C.P. බෙල්ම සිය වාර්තාවේ පවසයි. කෙසේ නමුත් බරෝස් විසින් අවස්ථා දෙකකදීම මෙම ගොඩනැගිල්ල පිළිබඳව කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමේදී එය 'විෂ්ණු දේවාලය' ලෙස හඳුන්වයි. සැතපුම් කාලක් පමණ වූ පටු වනගත මාර්ගයක් ඔස්සේ මෙම ස්ථානයට ලගාවිය යුතු බවත්, දැරිය නොහැකි ලෙසින් වූ වවුල් ගඳ ඔහු එහි ඇතුළු විහාරයට (Inner Shrine) පිවිසීම වලකා ලූ බවත් බරෝස් පවසයි. එහි දකුණු බිත්තිය දිගට වූ දෙමළ සෙල්ලිපිය පිළිබඳවත් ඔහු සිය ග්‍රන්ථයේ සඳහන් කරයි.

සෙල්ලිපියක් සහිත දකුණු  බිත්තියට අල්ලා ඇති ගලක්

බෙල් හඳුනාගන්නා පරිදි මෙම ශිව දේවාලයේ බිත්ති වල ග්‍රන්ථ අක්ෂර වලින් රචිත සෙල්ලිපි 3 ක් දැකිය හැක. එවකට මදුරාසි පුරාවිද්‍යා සහකාර පාලකවරයා වූ  ක්‍රිෂ්ණ ශාස්ත්‍රී විසින් එම ලිපි බෙල් වෙනුවෙන් කියවා ඇති අතර එම ලිපි වල කියවිය හැකි කොටස් වලින් හෙලි වන කරුණු මෙලෙස ඉදිරිපත් කල හැක.

• ප[රකේශරීවර්]මන් හෙවත් උදය්යාර් ශ්‍රී  අධිරාජෙන්ද්‍රදේවා නම් වූ චෝල  රජෙකුගේ කාලයට අයත් මෙහි හමුවන දීර්ඝම ලිපිය එම රජුගේ කිසියම් රාජ්‍ය වර්ෂයකදී පිහිටුවා ඇති බවට සඳහන් වුවත් එම වර්ෂය ලිපියේ කියවිය නොහැකි ලෙසින් මැකී ඇත. චෝල රජුන් වන වීර රාජේන්ද්‍ර (රාජ්‍ය කාලය දළ වශයෙන් ක්‍රි. ව.  1062 සිට 1069 ) හා දෙවන රාජේන්ද්‍ර චෝල හෙවත් පළවැනි කුලෝත්තුංග ( ක්‍රි. ව. 1073 සිට 1118) අතර කාලයේ අධිරාජේන්ද්‍ර රජු චෝල රට පාලනය කල බවට විශ්වාස කෙරේ.
• ලිපිය පිහිටුවීමේ අරමුණ එහි වූ දොළොස්මහේ පහන (Perpetual Lamp) තබන්න ආධාරකයක් (Lamp stand) පිරිනැමීම සහ එම පහන දැල්වීමට අවශ්‍ය තෙල් ලබාගැනීම උදෙසා මුදල් පිරිනැමීමයි. ශිව දෙවියන් උදෙසා වූ එම දේවාලයේ නම වණවණ්මාදේවි ඊශ්වරමූඩෙයාර් නම් විය. ජනනාථමංගලම් නම් වූ වර්තමාන පොළොන්නරුව නගරය සඳහා එම යුගයේ ව්‍යවහාර වූ නාමයද මෙම ලිපියේ හමුවේ.

• තවද එම පහනේ මනා නඩත්තුව සඳහා දේවාලයේ සුළු සේවකයන්, පරිපාලකයන්, බෙර වාදකයින්, නාටිකාංගනාවන් ඇතුළු සියල්ලන් වගබලාගතයුතු බව එහි සඳහන් වේ.
• මෙහි ඇති තවත් ලිපියකින් කියවෙන්නේ වණවණ්මාදේවි ඊශ්වරමූඩෙයාර් නම් වූ මෙම දේවාලයෙහි පල්ලිකොන්ඩාර් සහ ශ්‍රී අලගියමනවාලර් පිලිරූ පිහිටවූ බවය. විෂ්ණු ඇදහීම හා සම්බන්ධ මෙම ප්‍රතිමා මෙම පරිශ්‍රයේ පිහිටි වෙනත් කුඩා විෂ්ණු දේවාල දෙකක පිහිටුවන්නට ඇති බව විශ්වාස කෙරේ.
• මෙහි දැකිය හැකි තුන්වන ලිපියෙන් චෝල රජකෙනෙකු වූ පළමුවැනි රාජෙන්ද්‍ර චෝල රජුගේ ඓතිහාසික හැඳින්වීමක් ඉදිරිපත් කරයි.

 තවද මෙහි ගර්භගෘහය තුල තිබී හමු වූ ශිව ලිංගය නිසා පැහැදිලිවම මෙම දේවාලය ශිව දෙවියන් උදෙසා ඉදිකල බව තහවුරු කරයි. මෙම ගොඩනැගිල්ලේ පහල කොටස මූලිකව කළු ගලින් සහ උඩ කොටස වැඩි වශයෙන් හුණු ගලින් නිමවා ඇත. මුළු ගොඩනැගිල්ලම එකල සුදු පිරියම් කර වර්ණ ආලේප කර තිබෙන්නට ඇති බවට දැනටද ඇතැම් ස්ථාන වල ඇතැම්විට දැකිය හැකි සුදු පසුබිමේ වූ රතු පාට ලැටිස් සලකුණු වලින් පැහැදිලි වන බව බෙල් සඳහන් කරයි. දේවාලය ඉදි කල යුගයට පසු කාලයකදී ඉදිකලා විය හැකි ලෙසට සැලකෙන ප්‍රාකාරයේ සීමාවෙන් ඇතුලත තවත් කුඩා ගොඩනැගිලි 2 ක සාධක හමුවේ. ඉන් එක් ගොඩනැගිල්ලක් එහි තිබී හමුවූ පුවරුවක මතු කල ගණ දෙවි රුවක් හේතුවෙන් එය ගනේශ දේවාලයක් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. එම පුවරුව කොළඹ කෞතුකාගාරයේ ඇති බව පැවසේ. කාමර දෙකකින් සමන්විත මෙම ගොඩනැගිල්ල මුළුමනින්ම ගඩොලින් නිමවා තිබී ඇත. ගනේශ  ශිව දෙවියාගේ එක් ප්‍රත්‍රයකු ලෙස සැලකේ. මෙම පරිශ්‍රයේම වූ තවත් කාමර දෙකකින් යුත් කුඩා ගොඩනැගිල්ලක් ශිව දෙවියාගේ අනෙක් පුත්‍රයා වූ කර්තික්‍යය හෙවත් කන්දස්වාමි හෙවත් සුබ්‍රමනියන් උදෙසා වෙන් කර තිබූ බවට එහි තිබී හමු වූ අනෙකුත් මූර්ති අතර වූ ඔහුගේ වාහනය වූ මොණරා ඉදිරිපස සිටගෙන සිටින කවන්ධ දේව රූපය නිසා සිතිය හැකි බව බෙල් පවසයි (එම මූර්ති සියල්ලද බෙල්ට අනුව කොළඹ කෞතුකාගාරයට යවා ඇත.)

විමානය

මූලාශ්‍ර

• The Buried Cities of Ceylon, A Guide book to Anuradhapura And Polonaruwa S.M. Burrows, 1905
• Archaeological Survey of Ceylon North-Central And Central Provinces, Annual Report 1906, H.C.P. Bell, 1910
• History of Indian And Eastern Architecture, James Fergusson, Volume 1, 1899

තොටදනවු මන්ද්නාවන් සෑගිරියෙන් ගෙනා නිශ්ශංකමල්ල රජුගේ පුලස්තිපුර ගල්පොත

පෙර ලිපියකින් මෙරට විශාලම අකුරින් රචිත දිගම සෙල්ලිපිය ගැන විස්තර ඉදිරිපත් කල අතර (Link>>) මෙම ලිපිය මගින් අපගේ අවධානය යොමුවන්නේ මෙරට හමුවන 'යෝධ සෙල්ලිපිය' ලෙස සැලකිය හැකි සෙල්ලිපියටයි. අකුරු 4300 කට අධික ප්‍රමාණයකින් පේලි 72 කට, ඔප මට්ටම් කල විශාල ගල් කුට්ටියක මතු පිට ලියා ඇති මෙම ලිපිය පොළොන්නරුවේ දළදා මළුව ලෙසින් හැඳින්වෙන පූජනීය චතුරශ්‍රයේ පිහිටා ඇත. (තෝනිගල සෙල්ලිපි වල අකුරු ප්‍රමාණය මීට වඩා අඩුමුත් ඒවා දික් අතට තනි පේලියක් ලෙස ලියා ඇති හෙයින් එය විශාල පරාසයක් පුරා විසිරුනු දිගම සෙල් ලිපිය ලෙස සැලකේ.) අප මෙම ලිපියෙන් කතා කරන්නට බලාපොරොත්තු වන 'ගල්පොත' ලෙසින් ජනවහරේ හැඳින්වෙන ලිපිය අකුරු ප්‍රමාණය අතින් ඉදිරියෙන් සිටින මුත් කුඩා අකුරින් පේලි ලෙස ලියා ඇති බැවින් සාපේක්ෂව අඩු ඉඩක් උපයෝගි කරගෙන ඇත (එහෙත් මෙම ගල් කුට්ටියේ මුළු දිග අඩි 26 අඟල් 10 පමණද පළල අඩි 4 අඟල් 7 පමණද වේ.) සෙල්ලිපිය පිහිටවූ රජු සිරිසඟබො කාලිඟ පරාක්‍රමබාහු වීරරාජ නිශ්ශංකමල්ල අප්‍රතිමල්ල මහාරජපාවහන්සේ ලෙස ලිපියෙහි හැඳින්වෙන මෙරට වැඩිම සෙල්ලිපි ප්‍රමාණයක් පිහිටවූ රජු ලෙස සැලකිය හැකි (දැනට මෙම රජුගේ ලෙස හඳුනාගෙන කියවා පලකර ඇති මුළු සෙල්ලිපි ප්‍රමාණය 64 කි.) නිශ්ශංකමල්ල රජු ලෙස හඳුනාගත හැක.

ලිපිය පිහිටුවීම උදෙසා මෙම විශාල ගල් කුට්ටිය මෙම ස්ථානයට රැගෙන ආ පෙදෙස සහ ගෙනා පුද්ගලයන් ගැනද මෙම ලිපියේ පසු සටහනක් ලෙස එහි දකුණු අන්තයේ සිරස් කොටසේ දක්වා ඇත. ඒ අනුව 'ශ්‍රී කාලිඟ චක්‍රවර්ති ස්වාමීන් වහන්සේ ඇති කළ නිශ්ශංක භටයන්' ලවා 'අධිකාර තොටදනවු (මන්ද්)නාවන් සෑගිරියෙන්' එම 'ශිලාලේඛ ගල' ගෙන්වා ඇත. මෙහි සඳහන් සෑගිරිය මිහින්තලය ලෙස හඳුනාගත හැක. මිහින්තලයේ සිට මෙම ස්ථානයට සැතපුම් 80 ක පමණ දුරක් ඇති අතර, සාපේක්ෂව තැනිතලා මෙම බිමේ මෙවන් ගල් කුට්ටියක් මෙතරම් දුරක් රැගෙන ඒම එතරම් අපහසු නොවුනත් පොළොන්නරුවට එතරම් දුර නොවන මෙවන් ගල් කුට්ටි ලබාගත හැකි ස්ථාන තිබියදී එවන් දුරක සිට රැගෙන ඒමේ අවශ්‍යතාවය කුමක්ද යන පැනය මෙහිදී මතුවේ. අවසන් නිගමනයක් ලෙස නොවුනත් මේ පිළිබඳව මියූලර් පවසන මතයද මෙහිදී වැදගත් වේ. ඔහු පවසන්නේ එම ස්ථානය සෑගිරිය නොව පොළොන්නරුවට සැතපුම් 15 ක පමණ දුරින් පිහිටි සීගිරිය විය හැකි බවයි. ලිපිය කෙටූ ගල්වඩුවා එයට වැඩි අගයක් දීම උදෙසා එය බෞද්ධයන්ගේ ඉමහත් ගෞරවාදරයට පත්වූ ස්ථානයක් වන මිහින්තලය ලෙසට වෙනස් කරන්නට ඇති බවය ඔහුගේ අදහස. රජු විසින් පිහිටුවන සෙල්ලිපියක අන්තර්ගතය ගල්වඩුවාට වෙනස් කල හැකිද යන පැනය මෙහිදී මතුවන මුත් Z. වික්‍රමසිංහ මහතා එම මතය තවත් ශක්තිමත් කිරීම  උදෙසා ඉදිරිපත් කරන අදහස්ද මෙහිදී දැක්වීම ප්‍රයෝජනවත් වේ. ඔහු පවසන්නේ ලිපියෙහි 'ස' අකුරට උඩින් 'සී' ලෙස ලියා මකා ඇති සලකුණු ඇති බවත් අනතුරුව එය 'සෑ' ලෙස සටහන් කර ඇති බවත්ය. තවද නිශ්ශංකමල්ල රාජ සභා මණ්ඩපය අසලින් සොයාගත් රජුගේ 'ගල් ආසන ලිපියක' එම ගල එඩෙරගල්ලෙන් ගෙනා ලෙස සටහන් කර තිබීමයි. එම එඩෙරගල්ල වර්තමාන එඬේරුගල ගම්මානය ලෙසින් හඳුනාගත හැකි බැවින් සීගිරියේ සිට සැතපුම් 5 ක පමණ දිරින් පිහිටි එවකට සීගිරි ප්‍රදේශයටම අයත් වූ එම පෙදෙසින්ම මෙම ගලද ගෙනෙන්ට ඇති බවය එතුමා වැඩිදුරටත් සඳහන් කරනුයේ.

අප විසින් මෙයට පෙරද ඉදිරිපත් කල නිශ්ශංකමල්ල රජුගේ වෙනත් සෙල්ලිපි වල (Link1>>, Link2>>) එන තොරතුරුම අඩු වැඩි වශයෙන් මෙම සෙල්ලිපියේද හමුවන අතර ඔහුගේ ඇදහිය නොහැකි ඇතැම් වීරක්‍රියා වැනි දේ හැර වෙනත් වැදගත් තොරතුරු කිහිපයක් මෙසේ සම්පිණ්ඩනය කල හැක. (ඉහත ලිපිවලද සඳහන් ඇතැම් තොරතුරු මෙහිදී නැවතත් ඉදිරිපත් කර නැත.)

• ඔකාවස් රජපරපුරෙහි කාලිංග චක්‍රවර්ති කුලෙන් පැවතෙන විජය රජු ලක්දිව ගොඩබැස වසර 1700 ගියතැන, නිශ්ශංකමල්ල රජු දඹදිව කලිඟු රට සිංහපුරයෙහි ඉපිද, 'පරපුරෙන් ඔහුට හිමි ලක්දිව' රජ කරනු මැනවැයි 'ලක්දිව කුලජෙටු මහරජු' ආරාධනා කල හෙයින් මෙරටට පැමිණ 'ඈපාහිමියා' තනතුරද හොබවා රජ පිළිවෙලින් අභිෂේක ලැබ ඔටුණු පැලඳ මෙරට රාජ්‍යත්වයට පත් වූ බව. 
• පෙර සිටි සමහර රජවරුන්ගේ අදමිටු ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් සිය ධනය සහ පාරම්පරික වරප්‍රසාද අහිමි වූ ලක්දිව බහුජනයා අතරින් සමහරකුගේ වරප්‍රසාද නිශ්ශංකමල්ල රජු නැවත පිහිටවූ බව (FCID වැනි නීතිවිරෝධී පොලිසී මගින් මෙකල සිදුකරන ආකාරයේ දේශපාලන පළිගැනීම් එකලද සිදුව ඇති බව පෙනේ.)
• පස් වසරකට අයබදු අත්හිටවූ බව සහ පෙර රජවරුන් කෙත්වතු වලින් අය කල අමතර බදු අත්හිටවන ලෙසට නීති පැණවූ බව, කුඹුරුවල පලදාව අනුව වර්ග තුනකට බෙදා ඒවායින් ගත යුතු බදු ප්‍රමාණද මෙහි දක්වා ඇත. තවද දුකෙන් කරන සෙහෙන් කටුසර අය මුළුමනින්ම නැවතූ බවද (එනම් හේන් ගොවිතැනින් බදු අය නොකල බව) මෙම සෙල්ල්පියේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ. 
• තුන් රජයෙහිම අබලන් වූ මහවැව්, ඇළ, අමුණු බඳවා 'පිසම්බුරු වතද' (ජල බද්ද) අහෝසි කල බව.
• නොයෙක් ජනපද වල 'ධර්මාධිකරණ' පිහිට වූ බව.

 පසු සටහන සහිත දකුණු අන්තයේ සිරස් කොටස

• යුවරජ තැන්පත් ඔහුගේ පුතනුවන් වූ වීරබාහු මහපාණන් හටද, කලිඟු පුරයෙන් රාජ කන්‍යාවක් ගෙන්වූ බව සහ ඔහුගේ බිසෝවරුන් දෙදෙනා සහ පුතණුවන්ද, දුව වූ සබ්බාඟ සුන්දරීන්වහන්සේද  (සර්වාංග සුන්දරී) එක්ව වසරකට පස් වතාවක් තුලාභාර දන් දුන් බව. මෙ පිළිබඳව වැඩි විස්තර සඳහා Link>>
• හෙතෙම පුලස්තිපුර නම් කාලිඟකපුරයෙහි (එනම් පොළොන්නරුවේ)  වැඩවසමින් චරපුරුෂයෙන් මාර්ගයෙන් නිතර සිය රට මෙන්ම වෙනත් රට වලද තොරතුරු දකින මුත් ලක්දිව තොරතුරු සිය ඇස් දෙකින්ම දකිනු රිසියෙන් සිව්රඟ සෙනග පිරිවරා (රෑට රෑට වෙස්වලාගෙන තනියම අපේ ගෙවල් වලට පැමිණ අපි සතුටින්දැයි බලන බූරු පුතානෝ මෙන් නොව) ත්‍රීසිංහළයෙහි ගම්, නියම්ගම්, රාජධානි, ජලදුර්ග, ගිරිදුර්ග, වනදුර්ග ආදියෙහි සැරිසැරූ බව.
• තුන් රජයෙහි මියුගුණු මහවෙර, (ම)හගම [දෙවුනුවර?] කැ(ලැ)ණි ආදී වූ ඔහු සැරිසැරූ වෙහෙර වල නව කර්මාන්ත කරවා, දම්බුලුලෙණැ හොත්, හුන් සහ හිටි පිළිම වල රන් ආලේප කරවා, අනුරාධපුරයෙහි රුවන්මැලිමහසෑවහන්සේට සතිස්ලක්ෂයක් ධන වියදම් කර පූජා කරවා, එහි 'ගල් දාගැබක්' කරවා, එම සෑම තැනකම ශිලාලේඛනද කරවූ බව.

ඇත් රූ දෙකක් දෙපසින් ජලය හිස මතට වක්කරන සෙල්ලිපියෙහි දකුණු අන්තයේ සිරස් කොටසේ පිහිටි ලක්ෂ්මි රූපය

• මෙම ලිපියෙහි නිශ්ශංකමල්ල රජුගේ දඹදිව සිදු කල ආක්‍රමණ ගැන කියවෙන කොටස අතිශයොක්තියෙන් පිරී ඇති මුත් ඔහු පාණ්ඩ්‍ය (පාඩි), සොළී ආදී රාජ්‍යය වලින් රාජ කන්‍යාවියන් හා හස්ති, අශ්ව ආදී පඬුරු ලද බවත්, කණ්ණට, නෙල්ලූරු, ගෞඩ, කලිඟ, ති[ලිඟ], ගු[ජ්ජර] ආදී නොයෙක් දේශයන් වල රජවරුන් සමග මිත්‍ර සම්බන්ධතා පැවැත්වූ බවත් ලෙස පැවසෙන තොරතුරු සත්‍යය විය හැක. තවද හෙතෙම රාමෙශ්වරයෙහිද තුලාභාර දන් දුන් බව කියවේ. එසේම එහි ජයස්තම්භයක් පිහිටුවා, නිශ්ශංකේශ්වර නම් දෙවොලක්ද ඉදි කල බව වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ (මෙම තොරතුරු වල විශ්වාසනීයත්වය රාමේශ්වරමින් හමුවන රජුගේ ගල් ආසන ලිපියෙන් තහවුරු වේ.) මෙම 'දඹදිව ආක්‍රමණය' සඳහා ඔහු සමග ගිය සෙනෙවියා ල(ග්) විජයසිඟු සෙනෙවි තාවුරුනාවන් ලෙස ලිපියේ දක්වා ඇත.
• නිශ්ශංකමල්ල රජු විසින් ඉදිකල වෙහෙර විහාර ලෙස දළදාගෙය, වටගෙය, නිශ්ශංකලතාමඩපය, මහවෙහෙර දාගැබ හා සමාන වන උපකාර චෛත්‍යයද මෙහි සඳහන් වේ. එසේම රජගෙට උතුරු දෙසින් අසූ අත් (රියන්) රුවන්මැලි දාගැබද කරවූ බව සඳහන් වේ. එසේම ඒවායෙහි දොරටු, පවුරු සහ සංඝාරාමද හෙතෙම ඉදිකරවීය. 

උතුරු අන්තයේ සිරස් කොටස

• රජදරුවන් මනුෂ්‍යරූපයෙන් සිටියද ඔවුන් නරදේවතාවන් ලෙසින් හඳුන්වන ලිපියේ අවසාන කොටසේ රජු කෙරෙහි ජනයාගේ පක්ෂපාතීත්වය වැඩීම උදෙසා දිර්ඝ 'අවවාද' සහිත වාක්‍යය කිහිපයක් අතුලත් වේ. රජුගෙන් පසුව රාජ්‍යත්වයට ඈපා, මහපා දූර දරන ඔහුගේ පුතුන්ද, ඔවුන් නොමැති නම් බිසෝවරුන්ද පත් කරගත යුතු වේ. බිසෝවරුන්ද නොමැති වුවහොත් මහරජ පය ලූ වහන්මාත්‍රයකදු (පාවහන්) රජ තැන්හී තබා රාජ්‍යය රැකගත යුතුය. අබෞද්ධ චෝඩ, පාණ්ඩ්‍යය ආදී රජුන් ලක්දිව රජතැන්හි නොපිහිටවිය යුතුය. විජයරාජ කුමාරයාගේ පටන් ලක්දිව හිමි කාලිඟ වංශයෙහි රජදරුවන් පමණක් රාජ්‍යත්වයට පත්විය යුතුය ආදී කරුණු ඒවායෙහි ඇතුලත් වේ. 

ගඩොල් පීඨිකාවක් මත පිහිටුවා ඇති ගල්පොත සෙල්ලිපිය එය වටා සිටුවා ඇති කුළුණු 10 ක් මත ඉදිකර තිබී ඇති වහලයකින්ද ආවරනය වී තිබී ඇත.

නිශ්ශංකමල්ල යුගයේ රජෙකු පත්කරගැනීමේදී සැලකිය යුතු යැයි ඔහු ඉදිරිපත් කරන සමහර තත්වයන් වර්තමානයට අදාල නොවූවත් රාජ්‍යත්වයට පත්කරගත යුත්තේ ඒ සඳහා හැකියාවක් සහිත පුද්ගලයන් විය යුතුය යන්න නම් පසුගිය වසර 5 ක පමණ කාලය තුලදී මෙරට වැසියන් ඕනෑවටත් වඩා හොඳින් වටහාගන්නට ඇත. ග්‍රාමසේවක මහතෙකු වෙනුවට අ.පො.ස. සා. පෙලද අසමත් විකටයකු පත්කරගෙන ඉදිරි වසර පහ තුල රට මීටත් වඩා දරුණු අගාධයකට ගෙනියනවාද, නැතහොත් ඒ සඳහා අවශ්‍ය සුදුසුකම් ඕනෑවටත් වඩා හොඳින් පෙන්වා ඇති වැඩකල හැකි මිනිසෙකු සමග සෞභාග්‍යමත් යුගයකට පියවර නගනවාද යන්න තව දෙසතියකින් මෙරට චන්දදායකයන් තිරණය කරනු ඇත.

මූලාශ්‍ර

• Archaeological Survey of Ceylon Epigraphia Zeylanica, Volume II (1912 - 1927), Edited and Translated by D. M. de Zilva Wickremasinghe1928
• Archaeological Survey of Ceylon, Inscriptions of Ceylon Vol 6 , G.S. Ranawella, 2007
• Ancient Inscriptions in Ceylon, Edward Muller, 1883