අඹන් - කළු මිටියාවත් බද පුරාණ වාරිමාර්ග පද්ධතිය සහ ජනාවාස පැතිරීම - 1

ජලය පිරෙමින් පවතින මොරගහකන්ද ජලාශය

මොරගහකන්ද ජලාශයේ වේලි ඉදිකිරීම නිමාවීමත් සමග එය ක්‍රමයෙන් ජලයෙන් පිරෙමින් පවතී. අඹන් ගඟ දෑලේ පැරණි ගම් ප්‍රදේශ ක්‍රමයෙන් ජලයෙන් යටවෙමින් පවතී. ඒවායේ පදිංචි වි සිටි ජනතාව සිය ගම් බිම් වලට සමුදී අළුතින් ඉදිවන ජනාවාස වල පදිංචි වීම සඳහා යමින් සිටී. ඉදිරියේදී කළු ගඟ ජලාශය ඉදිවීමත් සමගම කළු ගඟ අවට ජනාවාස වලටද එම ඉරණමම අත්වනු ඇත. එවන් තත්වයක් යටතේ අඹන් සහ කළු ගංගා මිටියාවත් ආශ්‍රිත පැරණි ජනාවාස සහ වාරිමාර්ග පද්ධතිය පිලිබඳව විමසා බැලීමක් සඳහා කරන උත්සාහයකි මෙම ලිපි පෙළ.

මොරගහකන්ද ජලාශය හේතුවෙන් යටවෙමින් පවතින පැරණි නාඋල-ඇළහැර මාර්ගය (ඡායාරූපය - සුජීවා ගුණසේන)

මොරගහකන්ද-කළු ගඟ ව්‍යාපෘතිය
අඹන් ගඟේ පැරණි ඇළහැර අමුණට කිලෝ මිටර් දෙකක් පමණ ඉහළින් බඳින ප්‍රධාන වේල්ලක් සහ තවත් සැදලි වේලි දෙකක් මඟින් වර්ග කිලෝමිටර් 29.5 පුරා පැතිරුණු ඝන මීටර් 521,000,000 ක ජල ධාරිතාවයකින් යුතු මොරගහකන්ද ජලාශය සහ පල්ලෙගම නගරයට කිලෝ මීටර් 4 පමණ උතුරින් කළු ගඟ හරස් කර බඳින ප්‍රධාන වේල්ලක් සහ තවත් සැදලි වේලි දෙකක් මගින් වර්ග කිලෝමිටර 8.4 ක ප්‍රදේශයක් පුරා පැතිරුණු ඝන මීටර් 144, 000, 000 ක ජල ධාරිතාවකින් යුතු කළු ගඟ ජලාශය යන ජලාශ දෙකින් සහ කළු ගඟ සහ මොරගහකන්ද ජලාශ සම්බන්ධ කරන දිගින් කිලෝ මීටර් 9 ක් පමණ වන ඇල මාර්ගයකින් (ඉන් කිලෝ මීටර් 7.85 උමං මාර්ගයක් ලෙස ඉදිවේ ) 'මොරගහකන්ද-කළු ගඟ ව්‍යාපෘතිය' සමන්විත වේ. මෙම ව්‍යාපෘතිය මගින් අනුරාධපුර, පොළොන්නරු, මාතලේ සහ ත්‍රිකුණාමලය යන දිස්ත්‍රික්ක වල පානීය සහ කෘෂිකාර්මික ජල අවශ්‍යතා සපුරාලීමට අමතරව කුඩා විදුලි බලාගාරයක් මගින් මෙගා වොට් 35 ක පමණ බලයක් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට එක් කිරීමටද නියමිතය.

අඹන් ගඟ මිටියාවතේ මොරගහකන්ද ජලාශයට යටවීමට නියමිත නිවාස  (ඡායාරූපය - සුජීවා ගුණසේන)

මහවැලි මහ සැලැස්මේ අවසාන ජලාශය ලෙස 1970 දශකයේ පටන්ම වරින් වර ඉදිකිරීම් කටයුතු ආරම්භ කිරීමට ශක්‍යතා අධ්‍යන වාර්තා සකසමින්, නැවත අතහැර දමමින් කල්ගත වූ මෙම යෝජනා ක්‍රමය ඉදීවීම ප්‍රායෝගික යථාර්තයක් බවට පත්වූවේ 2007 වසරේ ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ පාලන කාලයේදීය. මෑතකාලේදී මේ වන විට මේ රටේ ජනතාවට නිතර අසන්නට ලැබෙන "මට කරන්න දුන්නේ නැහැ" යන සුපුරුදු අදෝනාව සමග එහි අයිතිය නතු කර ගැනීමට දඟලන 'වැඩබැරි සේනලා' පහලවී ඇති මුත් 2007 වසරේ සිට එහි ඉදිකිරීම් කටයුතු ක්‍රමිකව සිදුවෙමින් පැවතුණි ("මේ වන විට මොරගහකන්ද ජලාශයට අයත් බොහෝ වැඩකටයුතු අවසන් කරලයි තියෙන්නේ." ව්‍යාපෘතියේ නේවාසික ඉංජිනේරු  ඒ. කේ. ඩී. තෙන්නකෝන් මහතා විදුසර පුවත්පතට මෙසේ පවසන්නේ 2012 මාර්තු මාසයේය - කියවන්න විදුසර 2012 මාර්තු). කුලියට ලියන ලියන අප්පුලා නම් කියන්නේ 2015 ජනවාරි 8 'මෝඩයාගේ විප්ලවයෙන්' පසු සියල්ල පටන් ගත් බව කියලා හිටංය. කෙසේ නමුත් 'හොරාගේ' කාලයේ සිට කෙරෙමින් පැවැති අනෙකුත් සංවර්ධන යෝජනා ක්‍රම වලට එම 'ආප්ප විප්ලවයෙන්' පසු අත් වූ ඉරණම මොරගහකන්ද-කළු ගඟ ව්‍යාපෘතියට අත් නොවීම නම් සතුටු විය හැකි කාරණයකි.

කළු ගඟ මිටියාවතේ රඹුක්ඔළුව ග්‍රාමයේ ජන ජිවිතය - 2012 වසරේදි ගත් ඡායාරූපක්

කෙසේ නමුත් අප මෙම ලිපිය මගින් සාකච්චා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ අඹන් සහ කළු යන මහවැලි ගඟේ අතු ගංගා නිම්න වල පුරාණ කාලයේ ඉදිවූ අදටත් ක්‍රියාත්මක තත්වයේ පවතින හෝ නටබුන් වී ඇති වාරිමාර්ග පද්ධතිය පිළිබඳවය. එයට ප්‍රථම වංශ කතා මූලාශ්‍ර වල එන මෙම ප්‍රදේශයට අයත් ලෙස හඳුනාගත හැකි ස්ථාන සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වන්නේ ගංගා මිටියාවත් අශ්‍රය කරගනිමින් ඇතිවී එම නිම්න ඔස්සේම පැතිරුණු ශ්‍රේෂ්ඨ සිංහල බෞද්ධ ශිෂ්ඨාචාරය වර්තමානයේ අපි අඹන් සහ කළු ගංගා ලෙස හඳුන්වන මහවැලි ගඟේ අතු ගංගා ඔස්සේද සරුසාර ලෙස විහිදි ගිය ආකාරය හඳුනාගැනීම සඳහා එය උපකාරි වන බැවිනි.

කළු ගඟ මිටියාවතේ රඹුක්ඔළුව ග්‍රාමයේ ජන ජිවිතය - 2012 වසරේදි ගත් ඡායාරූපක්

බෝගම්බර - ලග්ගල - රණමුරේගම
පරාක්‍රමබාහු කුමාරාගේ තරුණ අවදියේ දෙවන ගජබාහුට අයත් රජරට රාජධානියේ සිදු කල චරපුරුෂ මෙහෙයුම් (පරණවිතාන මහතා මහාවංශයේ එන මේ හා සම්බන්ධ දීර්ඝ විස්තරය හඳුන්වන්නේ වංශ කතා කරුවා පරාක්‍රමබාහුගේ වීරත්වය සහ දේශපාලන සූරත්වය විදහා පෑමට අතිශයොක්තියෙන් කියන ලද දේවල් හෝ/සහ සත්‍යයෙන් තොර දේවල් ලෙසය) සම්බන්ධ විස්තරයේදී  ඔහු බෝධිගාමවර සිට ලංකාපබ්බත ප්‍රදේශයට අයත් රණඹුර නම් ගමට පැමිණි බව පවසයි. නැවතත් රජරට පෙදෙසේ පාලකයා වූ දෙවන ගජබාහු සහ පරාක්‍රමබාහු අතර සිදුවූ සටන් සම්බන්ධ විස්තරයේදී පරාක්‍රමබාහු විසින් බෝධිගාමවරයට යවා සිටි සටන් නායකයින් එතැන් සිට ලංකාගිරි පෙදෙසට ගොස් එහි සිටි සතුරන් වැනසූ බව සඳහන් කරයි.

කළු ගඟ මිටියාවතේ රඹුක්ඔළුව ග්‍රාමයේ ජන ජිවිතය - 2012 වසරේදි ගත් ඡායාරූපක්

කොඩ්රිංටන් මහතා මෙහි එන බෝධිගාමවර යන්න වර්තමානයේ මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ රත්තොට ආසන්නයේ පිහිටි බෝගම්බර නම් වු ගමෙහි නාමය ශේෂ වී ඇති වර්තමාන පල්ලෙසිය පත්තුව ප්‍රදේශය ලෙස හඳුනාගනී (බෝධිගාමවර රට්ඨ ලෙසින් මහාවංශය පරාක්‍රමබාහු යුගය පිළිබඳ එන වෙනත් විස්තරයකදීද මෙම ප්‍රදේශය පිළිබඳ සඳහන් කරයි ). එක්තරා සිගිරි ගීයක බොයිගම් ලෙස හැඳින්වෙන්නේද මෙම ප්‍රදේශය විය හැක. ගයිගර් හඳුනාගන්න පරිදි ලංකාපබ්බත දේශ ලෙස සඳහන් වන්නේ වර්තමාන ලග්ගල උඩසිය පත්තුව ප්‍රදේශයයි. ඒ අනුව එහි පිහිටි රණඹුර ගම පහසුවෙන්ම වර්තමානය දක්වාම රණමුරේ ගම ලෙස නම ශේෂව පවතින පල්ලේගම සිට සැතපුම් 5 පමණ දකුණින් නකල්ස් රක්ෂිතය මායිමේ පිහිටි ප්‍රදේශය බව කොඩ්රිංටන් හඳුනාගනී.

කළු ගඟ මිටියාවතේ රඹුක්ඔළුව ග්‍රාමයේ ජන ජිවිතය - 2012 වසරේදි ගත් ඡායාරූපක්

කළු ගඟ ඉහල  ජලධාරා ප්‍රදේශයේ ජනාවාස

රණමුරේ ගම පිහිටියේ නකල්ස් කඳු පන්තියට අයත් කළුපහන කන්දෙන් ඇරඹෙන කළු ගඟේ දකුණු ඉවුර දෙසින් කළුපහන කඳු පාමුලය. එය කළු ගඟ නිම්නයට නැගෙනහිර දෙසින් නාරංගමු ඔය නිම්නයේ පිහිටා ඇත (කළුපහන කන්දේ දෙපස එම නිම්න දෙක පිහිටා ඇත.) නාරංගමු ඔය ඇතුලු එම ප්‍රදේශයේ ඇති ලොකු කුඩා අතු ගංගා සියල්ල අවසානයේ කළු ගඟ පෝෂණය කරමින් පහලට ගලයි. රණමුරේ ගම, වල්පොලමුල්ල, ඇටංවල, රඹුක් ඔළුව, ගඟහේන්වල, මහලකොටුව, ඉමදූව, නාරංගොමුව, පල්ලේගම වැනි කළු ගඟේ ඉහල ජලධාරා ප්‍රදේශයේ පිහිටි බොහෝ පැරණි ගම්මාන වලින් ඇතැම් ඒවා අඩු වැඩි වශයෙන් කළු ගඟ ජලාශයේ බලපෑමට යටත් වන අතර මින් පල්ලෙගම නගරයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් කළු ගඟ ජලාශයට යටවීමට නියමිතය.

කළු ගඟ ජලාශයේ සිතියමක් - moragahakandakalugangaproject.blogspot.com වෙබ් අඩවියෙනි

• අඹන් - කළු මිටියාවත් බද පුරාණ වාරිමාර්ග පද්ධතිය සහ ජනාවාස පැතිරීම - 2 

මූලාශ්‍ර

• Nicholas C.W. 1963, Historical Topography of Ancient and Medieval Ceylon, Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society, New Series, Volume VI, Special Number. 
• Chulavamsa, Being the more recent part of the Mahavamsa, Translated by Wilhelm Geiger And from the German into English by C. Mabel Rickmers, 1929
• University of Ceylon History of Ceylon Volume 1, Part 2, 1960.
• මහාවංශය සිංහල - බෞද්ධ සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානය.
• Archaeological survey of Ceylon Sigiri Graffiti, S. paranavitana Vol 1.

යාපහු නුවර විස්තරය 2 - කේරල රකුසන් මැඩීමට සුභ සෙනෙවි සුභ පර්වතයේ ඉදිකල ආලකමන්දාව, අගනුවරක් වූ හැටි

කාලිංග මාඝ පාලනයට රජරට ප්‍රදේශය හෝ එහි සැලකිය යුතු කොටසක් නතුව පැවැති සමයේ දිවයිනේ රුහුණ ඇතුළු අනෙකුත් ප්‍රදේශ වල ප්‍රාදේශිය පාලන ප්‍රදේශ පවත්වා ගනිමින් පරසතුරු උවදුර පැතිරීම වලක්වා ලූ ජන නායකයන් සම්බන්ධව එන සඳහනකදි සුභ නම් වූ දුර්ග පර්වතයක් සම්බන්ධයෙන්ද විස්තරයක් මහාවංශයේ සඳහන් වේ. සුභ නම් වූ සේනාධිපතියෙක් සතුරන්ට පහසුවෙන් ලගාවිය නොහැකි සුභ පර්වත මුදුනේ ආලකමන්දාව වන් වූ පුරයක් කොට වෙස්සවන මෙන් කේරල රකුසන් මඩිමින් අවට ප්‍රදේශය සහ සාසනය රැකගත් බව එහි සඳහන් වේ.

පිට දිය අගල සහ ප්‍රාකාරය

පසුකාලීනව මායා රටේ ජම්බුදෝනි පුරවරය (දඹදෙණිය) අගනුවර කරගනිමින් රාජධානියක් බිහිකරන තුන්වන විජයබාහු මාඝ පළවා හැරීම සඳහා අවශ්‍ය පදනම දැමූ පසු, ඔහුගේ  පුත් වූ දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු එම කර්තව්‍යය පසුව සාර්ථකව නිමා කරයි. එම දෙවන පරාක්‍රමබාහුගේ අවසාන කාලයේ ඔහුගේ රෝගී තත්වය හේතුවෙන් රාජ්‍ය  පාලනය ඔහු පුත් සිව්වන විජයබාහු හට පැවරූ කල්හි ඔහු සිය මලණුවන් වූ බුවනෙකබාහු කුමරුවන්, සේනාව සමග උතුරු දෙසින් එන සතුරන්ගෙන් සිය රාජධානිය රැකගනු වස් සුන්දරපබ්බතයේ රැඳවීය.

පිටපවුරේ දකුණු දොරටුව

බෝසත් විජයබාහු ලෙසින්ද වංශකතාව හඳුන්වන එම සිව්වන විජයබාහු රජු ඉක්බිති සිව් රඟ සේනාව සමඟ වාතගිරි (කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ වාකිරිගල) මුදුනේ රජ මාලිගාවක් ඉදිකර එහි විසූ බවත්, පිය රජු විසින් දුන් ධනය ආපදා අවස්ථා සඳහා එහි තැන්පත් කල බවත් පවසන වංශ කතාව එම රජු සුමණකූටය නැග මුණි සිරිපා වැඳගත් බවත්, ගංගාසිරිපුර(ගම්පොළ), සිඳුරුවාණ ආදී ප්‍රදේශ වල සිදු කල වෙහෙර විහාර පිළිසකර කිරීම් සහ අලුතින් ඉදිකිරීම් නිමවා, හස්තිගිරිපුරද (කුරුණෑගල) භුවනෙකබාහු නම් වූ තම සුළු පියා ඉදිකල විහාරයේ තුන් මහල් පිළිමගෙයක් ආදිය කරවා, එම හස්තිගිරි පුරය වටා ප්‍රාකාර, දිය අගල් ආදිය නිම කර සේනාව සමග සුභගිරිපුරවරට නික්මුණ බව පවසයි. මහාවංශයේ දැක්වෙන අයුරින් ඒ වන විට මෙයට පෙර අවස්ථාවකදී පැරදී පලා ගිය චන්ද්‍රභාණු නම් ජාවක ආක්‍රමණිකයා චෝළ පාණ්ඩ්‍ය ආදී රටවලින් දමිළ හේවායන් එක් රැස් කරගනිමින් සිය ජාවක බල සේනාද සමගින් මහාතිත්තයට (මාතොට) ගොඩ බැස පදී, කුරුන්දි ආදි ප්‍රදේශ වල සිංහලයන්ද එකතු කරගනිමින්  (සතුරන් දුටු වහා ඔවුන් හා එක්වි ජාතිය වනසන වික්කමසිංහලා, මොංගල සරමේ විරලා එකලද ඉඳ ඇත.) තුන් සිංහලය ගනිමැයි පවසමින් පැමිණ සුභගිරි අසල කඳවුරු ලා ගෙන ඇත.

ඇතුල් පවුර

සිය පියාගේ සහෝදරියගේ පුතණුවන් වූ වීරබාහු ආදිපාදවරයා සමග එක්ව යුද වැදී චන්ද්‍රභාණු පලවා හරින බෝසත් විජයබාහු රජු ඉනික්බිති මුළු ලංකාවම සිය ආධිපත්‍ය යටතට ගෙන එක්සේසත් කල බවත් සුභගිරි පව්ව වටා උස් ප්‍රාකාරයක් සහ දිය අගලක් ඉදි කර, එහි මාහැඟි රජ මාළිගයක්ද කොට නිමවා, එම නගරයේ වැසි භික්ෂුන්ට දන්වැට ද තැබූ බවත්, සිය මලණුවන් වූ භුවනෙකබාහු පෙර පරිදිම සුභ පබ්බතයෙහි රැඳවූ බවත් මහාවංශය වැඩි දුරටත් සඳහන් කරයි.

"රජ මාළිගය" ලෙසින් හැඳින්වෙන ගොඩනැගිල්ල

ගිලන්ව සිටි 2 වන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ මරණයත් සමග රාජාභිෂේක ලබන බෝසත් විජයබාහු රජුගේ දෙවන රාජ්‍ය වර්ෂයේදී මිත්ත නම් වූ සෙනෙවියෙක් දාසයකු ලවා රජු මරවා රාජ්‍යය පැහැරගනු ලැබූහ. එවිට ඔහු මල් වූ භුවනෙකබාහු ජම්බුදෝණියෙන් (දඹදෙණිය) වහා නික්ම සුභචාල කොටුව (සුභගිරි) දක්වා යෑමට නික්මුනි. කැරලිකරුවන්ගෙන් ඔහුටද බාදා එල්ලවූ මුත් කාලගල්ලක නම් වූ ගමට ගොස් (කාලගල්ලක යනු කුඩා ගල්බොඩ කොරලයේ කලුගල්ලගම ලෙස ගයිගර් පවසයි) ඇතෙකු පිට නැගී කොළබින්න ගඟ තරණය කර සුභගිරි වෙත නිරුපද්‍රිතව ලගා වූහ. රජුගේ සේනාවේ සිටි සිංහල යුද හේවායන් රාජ්‍ය පැහැරගත් මිත්ත සෙනවියාගෙන් පඩි ලබා, ඔහු හා එක්වද්දි මහාවංශය ආරිය (ආර්ය) හේවායන් ලෙස හඳුන්වන කොඩ්රිංටන් මහතා උතුරු ඉන්දීය රාජ්පුත් වරුන් වියහැකියයි පවසන සේනාවට අධිපති ඨකූරක සෙනෙවියා ඔහුගේ බලසෙන් හා එක්ව රාජ්‍යය පැහැරගත් මිත්ත සෙනෙවියා මරා, භුවනෙකබාහු හට රජකම ලබාදේ. ඉන්පසු ඔහු වසර කිහිපයක් දඹදෙණියේ සිට රාජ්‍ය මෙහෙයවා රාජධානිය සුභගිරි නගරයට රැගෙන යයි.

විසිතුරු සෝපානය

වසර එකොලහක් සුභගිරි හි සිට රාජ්‍ය පාලනයෙන් පසු භුවනෙකබාහු රජු සුර පුර වැඩි බව වංශ කතාව සඳහන් කරයි. ඉන්පසු සිදුවූ දේ සම්බන්ධව මහාවංශය නිහඩ බවක් දක්වන මුත් දළදාසිරිතේ දැක්වෙන ලෙසින් ඉන් පසු අරාජික කාලයක් තිබූ බව පෙනේ. මේ කාලයේ පාණ්ඩ්‍ය රටේ සිට පැමිනි ආර්යචක්‍රවර්ති සුභගිරි නගරයට ඇතුළු වී දන්ත ධාතුව සහ අනෙකුත් වටිනා දේ කොල්ලකමින් ඒවා පාණ්ඩ්‍ය දේශයට රැගෙන ගොස් එහි කුලසේකර රජු හට දුන් බව පැවසේ. 

විසිතුරු සෝපානය

ඉන්පසු රජ පැමිණි බෝසත් විජයබාහු රජුගේ පුත් තුන්වන පරාක්‍රමබාහු පාණ්ඩ්‍ය දේශයට ගොස් පාණ්ඩ්‍ය රජු හා සාකච්චා කර දළදාව නැවතත් මෙරටට රැගෙන ආ බවත් එය පුලස්ති නගරයේ (පොළොන්නරුව) පැරණි දළදා මැදුරෙහි තැන්පත් කර ඔහු එහි සිට රාජ්‍යය විචාල බවත් මහාවංශයේ සඳහන් වේ. දෙවන භුවෙනෙකබාහු ලෙසින් ඉන්පසු රජවූ 1 වන භුවනෙකබාහු රජුගේ පුත් සිය රාජධානිය හස්තිගිරිපුරට (කුරුණෑගල) ගෙනගිය බැවින් සුභගිරි පුරයේ රාජධානිය කෙටි කලකින්ම නිමාවිය. වර්තමානයේ දක්නට ලැබෙන නටබුන් නගරයේ ඉහත සඳහන් සුභ සෙනෙවියාගේ පටන් තුන්වන විජයබාහු, 1 වන භුවනෙකබාහු ආදී රජවරුන්ගේ ඉදිකිරීම් දක්නට ලැබෙනවා විය හැකි මුත් ඒවා වෙන් වෙන්ව හඳුනාගැනීම මේ වන විට දුෂ්කර කාර්‍යයක් වි ඇත. මහාවංශය සුභගිරි , සුභ පබ්බත, සුන්දර පබ්බත ආදි විවිධ නම් වලින් හඳුන්වන මෙම පුරවරය පූජාවලියේ හැඳින්වෙන්නේ යාපවුගල ලෙසිනි. තෙවැනි විජයබාහු රජු සිය මල් වූ භුවනෙකබාහු කුඩාවැලිගං හි ද්‍රවිඩයන් බොහෝ සේ බස්නා හෙයින් උතුරු පෙදෙස රැකීම උදෙසා යාපහුගල බල පිරිස් සමග රැඳවූ බව පැවසීමේදි එම නම එහි මුල් වරට සඳහන් වේ. ඉන්පසු චන්ද්‍රභාණු ආක්‍රමණය ගැන පැවසීමේදිද පූජාවලිය නැවතත් යාපහු ගල අසල සිදුවූ සටන් පිළිබඳවත් ඉන්පසු එහි විජයබාහු රජු කරවූ ඉදිකිරීම් ගැනත් පවසයි. පූජාවලිය දෙවන පැරකුම්බා රජුගේ තිස්වන රාජ්‍ය වර්ෂයේ ලිවූ බැව් එහිම සඳහන් වන බැවින් යාපහු ගල පුරවරය අගනුවරක් වීමට අදාල තොරතුරු එහි සඳහන් නොවේ.

දළදා මාලිගය ලෙසින් හැඳින්වෙන ගොඩනැගිල්ල

පෙර ලිපි

යාපහු නුවර විස්තරය 1 - ගල් වඩුවන් 20,000 ක් සහ මූලාචාරීන් 100 ක් රැස් කොට කරවූ නුවර

මූලාශ්‍ර

• මහාවංශය සිංහල - බෞද්ධ සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානය.
• Nicholas C.W. 1963, Historical Topography of Ancient and Medieval Ceylon, Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society, New Series, Volume VI, Special Number. 
• Chulavamsa, Being the more recent part of the Mahavamsa, Translated by Wilhelm Geiger And from the German into English by C. Mabel Rickmers, 1929
• University of Ceylon History of Ceylon Volume 1, Part 2, 1960.
• පූජාවලිය. පණ්ඩිත වේරගොඩ අමරමෝලි නා හිමියන්ගේ සංස්කරණය, 1953.
• දළදා සිරිත, වී. ඩී . එස්. ගුණවර්ධන සංස්කරණය

රජුන් හොරුන් කිරීම සහ හොරුන් රජුන් කිරීම - ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ ආදර්ශය 1

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - මැණික්කඩවර

ජෝන් ඩොයිලිගේ දීර්ඝ කාලීන චරපුරුෂ ව්‍යාපෘතියක පරිසමාප්තිය සනිටුහන් කරමින් තුන් සිංහලේ කිරීටය වර්ෂ 1815 මාර්තු මස දෙවෙනි දින මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ තුන්වන ජෝජ් රජතුමාගේ දෙපාමුල තැන්පත් කරවිණි. බලලෝභී සිංහල නායකයින් නොමග යවමින්, ඇහැළේපොළ  නිලමේතුමාගේ රාජ යෝග සිහිනය කුඩුපට්ටම් කරමින් ඉංග්‍රීසීන්ගේ  විශේෂයෙන්ම ඩොයිලිගේ සහ බ්‍රවුන්රිජ්ගේ සූර සහ කපටි දේශපාලන උපාය උපක්‍රම මල්ඵල දරමින් සිංහල රාජාවලියේ අවසානය ලගාවිය. මෙම ක්‍රියාදාමය තුලදී 1815 ට පෙර සහ පසු ජනතාව කෙරෙහි සහ සිංහල නායකයන් කෙරෙහි රජතුමා සම්බන්ධ ප්‍රතිරූපය සහ විශ්වාසය හීන කිරීමේ ප්‍රචාරක ව්‍යාපෘතියක් දියත් විය. ඇහැළේපොළ කුමාරිහාමි ලවා ඇයගේ දරුවන්ගේ හිස් වන්ගෙඩියක දමා කෙටවීම වැනි අසත්‍ය කටකතා නිර්මාණය කර මේ දක්වාම පවතින ලෙසින් ජනතාව අතරට යැවිණි. (මේ සම්බන්ධව වැඩිදුර විස්තර වෙනම ලිපියකින් ඉදිරියේදි ඉදිරිපත් කරමු)

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - හිඳගල

බටහිර අධිරාජ්‍යවාදී බලමුළු වල පූර්ණ අනුග්‍රහය ඇතිව එංගලන්තයේ ජෝන් ඩොයිලි වෙනුවට ඉන්දියාවේ අජිත් ඩෙවොල්ගේ චරපුරුෂ ව්‍යාපෘතියක් සාර්ථක ලෙස නිමා කරමින් (කියවන්න - ඉන්දියාවේ අජිත් ඩෙවොල් රාජපක්‌ෂ ආණ්‌ඩුව බලයෙන් පහකළ කතාව) ඊට වසර 200 කට පසු ජනවාරි මස 8 වන දිනක මේ රට නැවතත් 1815 වැනිම වූ පාවාදීමකට ලක්විය. ඊට පෙර හා පසුද 1948 න් පසු මෙරට බිහිවූ විශිෂ්ඨ ජාතික නායකයකුගේ ප්‍රතිරූපය විනාශ කිරීමට සහ ජනතාව අතර ඔහුව අප්‍රසාදයට පත් කිරීමට සිදු කල ප්‍රචාරක මෙහෙයුම් නිමක් නැතිවා මෙන්ම ඒවායින් සාර්ථක ප්‍රතිඵල අත්කර ගැනීමටද අල්ලපු රටේ හොටබරියන්ට හැකිවිය. ඇහැළේපොළ ලෙසම රජ පුටුවට කෙල හැලූ පාංකඩයක් මේ වන විට රටවැසියන්ගේ කුණු බැනුම් අසමින් තවමත් යහතින් වැජඹේ (අවම වශයෙන් කුරුල්ලන් එලවීමටවත් හැකි නිසා පඹයාට ඔහුව සමාන කිරීමෙන් පඹයන්ට අපහාස නොකරමු.) මෙවන් තත්වයක් යටතේ එදා ශ්‍රි වික්‍රම රාජසිංහ රජු සම්බන්ධයෙන් සිදු කල මඩ ප්‍රචාරක මෙහෙයුම සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වන්නේ එය වර්තමානයටද අඩු වැඩි වශයෙන් අදාල වන බැවිනි.

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - දෙගල්දොරුව

ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහ රජුගේ කවිකාර මඩුවේ වැලිගල කවිසුන්දර නම් වූ කවියෙකු විසිය. හෙතෙම රජතුමාට ප්‍රශස්ති කීමේ සිය රාජකාරිය ඉටුකරමින් සිටි යුගයේ, වර්ෂ 1803 දී සිදුවූ ඉංග්‍රිසීන් මහනුවරදී සමූලඝාතනය වූ සටන තේමා කරගනිමින් ඉංග්‍රීසි හටන නමින් යුත් රචනයක් සිදු කරනු ලැබූහ. තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්ෂිත මහ නායක හිමියන්ගේ ගෝලයෙකු වූ ඔහු, වර්ෂ 1816 වන විට වර්තමානයේ මෙන් දිනන පැත්තට හොරණෑව ගහගෙන පිල් මාරු කරන සෝමරත්න දිසානායක වැනි කලාකාරයන් මෙන් ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහයන් හෙලා දකිමින් යුවරජු ලෙසින් ඇහැළේපොළ අධිකාරම්තුමා අමතමින්, ඇහැළේපොළ වර්ණනාව නම් වූ කවි මාලාවක් රචනා කරන ලදි. මෙහි උපුටා දක්වන්නේ එම කවි අතරින් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ චරිතය ඝාතනය කිරීම සඳහා පබැඳි කවි කිහිපයකි.

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - හල්පේ සුදර්ශනාරාමය

වැවක් බඳිමැයි කොටු ගොඩැල්ලේ සියක් බඹයක් විතර උසටම

වැඩක් නැතිකර ගෙවතු ගහකොළ කොටා වනසා ගෙවල් සහ හැම

නොයෙක් රටවල දිසාවල මහ සෙනඟ රැස්කරවා ගමින් ගම

යමෙක් ලෙස රැක ඉඳින බැම්මට පස් අද්දවන ලෙසට කර පෙම

මෙම පැදිය සහ ඉන් පසු එන පද්‍ය මගින් කවියා ඉස්මතු කිරීමට උත්සහ කරනුයේ ප්‍රධාන වශයෙන් නගර අලංකරණය සහ ඇතැම් විට කෘෂිකාර්මික කටයුතු සඳහා එවකට කිරි මුහුද නමින් හැඳින්වූ වර්තමාන මහනුවර වැව ඉදිකිරිම නිශ්ඵල ක්‍රියාවක් බවත් ඒ සඳහා ශ්‍රි වික්‍රමරාජසිංහ රජතුමන් බලහත්කාරයෙන් ජනයා යොදා ගත් බවත්ය. සසදන්න ඊට වසර 200 කට පසු මිහිපිට අපායක්ව තිබූ කොළඹ නගරය අලංකාර නගරයක් බවට පත් කිරීමට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා කල මෙහෙවර නිශ්ඵල කටයුත්තක් ලෙසත් ඉන් බඩගින්නේ සිටින ජනතාවට කිසි පිලිසරනක් නැති බවත් කියමින් බෙරිහන් දුන් රතු සහ කොළ අලි ප්‍රචාරක මෙහෙයුම සමග.

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - වේරගොඩ වළගම්බා ගල්ලෙන් විහාරය

නාථ දේවාලය අයත් දෙය්යන්නේ වෙල ලෙසින් හැඳින්වූ කුඹුරු යායක් මෙම වැව නිසා ජලයෙන් යටවූ අතර එහි පස් බැම්ම තැනීම කවියාගේ උපහාසයට ලක්වූවේ මෙසේය.

තවත් සෙන්කඩගල නුවර තනවමැයි සිතුවක් සිතීලා

මහත් රටවැසි දනන් ගෙන්නා වීදි බිඳුමට වැදීලා

වතුත් ගහකොළ ගෙවල් දොරවල් මුලින් සිඳ බිඳ දමාලා

බිමත් බිඳිනට පටන්ගෙන තැන තැනෙහි පස්කඳු ගසාලා

උතුම් සිරිමා බෝධි සමිඳුන් උසට කළ මහ පස් ගොඩේ

නරින් සුනකුන් නැඟී පහරති දිවා රෑ නොවමින් ඉඩේ

තෙදින් පරසිදු රාම සුරඳුගේ විමන ළඟ පස් කඳු හැඩේ

දනන් යන එන පහර පහරා අසුචි බිම විය හැම විඩේ. 

ශ්‍රි මහා බෝධියේ උසට ගොඩ ගැසූ පස් ගොඩේ නරින් සහ සුනඛයන් මල පහ කරන බවත් රාම සුරිඳුගේ විමන ලෙස මෙහි හැඳින්වෙන විෂ්ණු දේවාලය අභියස ගොඩ ගැසූ පස් ගොඩේ යන එන මිනිසුන් නිතරම අසූචි දමන බැවින් එහි හැම විටම අසූචි තිබූ බවත් පැවසීමෙන් කවියාගේ නොසන්සිඳෙන වෛරය වටහා ගත හැක. ඇවිදින මන්තීරු හදන්නේ කා බී තරබාරු වූවන්ගේ තෙල් බැස්සවීම සඳහා බවත් මාගම්පුර වරාය ආසියාවේ ලොකුම පූල් එක බවත් කියමින් කෑ මොර දුන් ඉරිසියාකාර මෝඩ දේශපාලුවන් සහ ඔවුන්ගේ වහලුන් සිහියට නොනැගේද?

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - පිළිකුත්තුව

මේ තවත් එවන් කවක්

පාර තනමැයි සිතා ගැටඹේ පටන් බිම බිඳිනට වැදී

ගෝර දුක් දී රටවැසින් හට වෙහෙසමින් ඉඩමක් නොඳී

තීර නැතිවූ  උයන්වතු තනවමැයි එහි සිත වී ලැදී

වාර නොහැරම කෙටෙව්වේ පුර වටම පිට්ටනි වෙර දිදී

ගැටඹේ සිට මහනුවරට පාරක් තැනීම විවේචනය කරන වැලිගල කවිසුන්දර කවියාගේ ක්‍රියාව, කොළඹ - මාතර අධිවේගය තැනුවේ මහ හොරාට බෙලිඅත්තේ සිට ඇඹුල් තියල් නරක් වෙන්නට පෙර රජගෙදරට ගෙන ඒමට යැයි බෙරිහන් දුන් අනුර දිසානායක රතු අලියාගේ ඇස් දෙක නලලේ තබන් බිනූ පට්ටපල් කෙබර මෙන් නොවේද?  සූරිය වැව ක්‍රීඩාංගනය ගැන කියූ කතා මෙහි එන පුරය වටේම කල පිට්ටනි කතාව මෙන්ම වනවා නේද?

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - වේරගොඩ වළගම්බා ගල්ලෙන් විහාරය

සංචාරක ආකර්ශනය උදෙසා මහනුවර නගරයේ මෝටර් රථ තරඟ පැවත්වූ කල එය නාමල් බේබි කොළඹ ගණිකාවන් නුවර ගෙන්වා අනඟ රැගුම් රැගීමක් ලෙස අර්ථ දැක්වූ කුහකයන් මෙන්ම අපගේ කවියාද කුහකයෙකු බව පෙනෙන්නේ ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහ රජු විසින් පත්තිරිප්පුව ඉදි කිරීම විවේචනය කරන පහත පැදිය කියවීමේදීය. 

නිමල් මුනිඳුගේ දකුණු දළදා සමිඳු වැඩ සිටි හැම දිනේ 

දෙමල් පායට උසින් මහ පත්තිරිප්පුවක් තනමිනේ

සියල් ඇඳ පුටු තබා එහි ඉඳ ගෑනු සහ දවසරිමිනේ 

විපුල් කරගති එයින් වන වැඩ ඔහුට පරලොව ගිය තැනේ.

කවියා කියන ලෙසින් රජු ගැහැනුන් සමග එහි ඇඳ පුටු තබා දවස ගෙවා ඇත. ඔහුගේ විවේචනයට ලක්වූවේ එය දළදා මාලිගයට ඉහලින් පිහිටා තිබීමය. ගැහැනුන් සමග දවසැරියායැයි කීම පැහැදිලිවම කවියාගේ ප්‍රලාඵයකි. පත්තිරිප්පුව යනු රජුට පෙරහැර වැනි අවස්ථා නැරඹීම සඳහා උස් ව තනන කුඩා ගෘහයකි. මුලදී මෙය තාවකාලිකව එවන් අවස්ථා වලදි පමණක් තැනූ අතර ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහ රජු එය දළදා මාළිගාව අසලින් ස්ථිර ගොඩනැගිල්ලක් ලෙස නිමවීය. පත්තිරිප්පුව පමණක් නොව රජ මාළිගයද තිබෙනුයේ දළදා මාළිගාවට ඉහලින් වන අතර ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහට පෙර පළමුවන විමලධර්මසූරිය රජ කල පටන්ම දළදා මාළිගය සහ රජ මාළිගය එම ස්ථාන වලම තිබූ බවට සාධක ඇත. 

මහනුවර සම්ප්‍රදායෙ විහාර චිත්‍රයක් - කහඳව පුරාණ ගල්ලෙන් විහාරය

ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහ රජු හොරෙකු දුෂ්ටයකු සහ මිනීමරුවෙකු කිරීම සඳහා රචිත ඇහැළේපොළ වර්ණනාවේ තවත් පද්‍යයන් පිළිබඳව සහ ඒවායේ සත්‍ය අසත්‍යතාව පිළිබඳව ඉදිරි ලිපියකින් වැඩිදුරටත් විමසා බලමු.

මූලාශ්‍ර

• ඇහැළේපොළ වර්ණනාව හෙවත් වඩුග සටන - මහාචාර්ය බන්දුසේන ගුණසේකර සංස්කරණය
• Kandy Past and Present, Nihal Karunaratna, 1999
• Heritage of Kandurata, Dr. H.A.P. Abeyawardana, 2004
• Kandy, Anuradha Seneviratna, 1983