අරක්කු රේන්දකරුවන්ගේ අමද්‍යප ව්‍යාපාරය

රූපය - ආතර් වී දියේස්ගේ මවට අයත් වූ පානදුරේ පිහිටි අරක්කු ගබඩාව සහ ඉස්කාගාරය. උපුටාගැනීම Twentieth Century Impression of Ceylon - Arnold Wright, 1907

බ්‍රිතාන්‍ය යටත්විජිතවාදීන් විසින් රටපුරා තැබෑරුම් විවෘත කරමින් මෙරට වැසියන් බීමත් කමට පුරුදු කිරීම ඇරඹීමත් සමග ඒ හා පැණනැගුන සමාජ ව්‍යසනයන් වටහාගෙන මුල්වරට අමද්‍යප ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමේ ගෞරවය හිමිවිය යුත්තේ එවකට ක්‍රියාත්මක වූ විවිධ ක්‍රිස්තියානි මිෂනාරි ව්‍යාපාරවලටය. 19 වන සියවසේ අවසාන කාර්තුවේ පමණ ඇතිවූ එම ව්‍යාපාරයට පසුව එකතු වූ බෞද්ධ පුනර්ජීවන ව්‍යාපාරයේ නියමුවෝ 20 වෙනි සියවසේ මුල් කාලය වන විට ප්‍රබල ජවයකින් එය ඉදිරියට ගෙනයෑමට පමණක් නොව ක්‍රිස්තියානි මිෂනාරීවරුන්ගේ අත තිබු එහි නායකත්වය පවා ලබා ගැනීමට සමත් වූහ. එහි ප්‍රබල භූමිකාවක් ඉටුකලේ අනගාරික ධර්මපාලතුමාය.

 කෙසේ නමුත් මේ වන විට 1833 කෝල්බෲක්- කැමරන් ප්‍රතිසංස්කරණ සමග සිදුවූ ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රියාවලියෙන් විවර වූ ව්‍යාපාරික අවකාශයක් තුලින් බිහිවූ දේශීය ධනපති පන්තියේ දෙවෙනි තුන්වෙනි පරපුරක් මෙරට ඇතිවෙමින් පැවැතුණි. ඔවුන්ට ධනය සහ ඉහල බටහිර අධ්‍යාපනයක් තිබූ නමුත් සමාජයේ දේශපාලනික බලයක දැඩි අවශ්‍යතාවය දැනෙමින් පැවැතුණි. විශේෂයෙන්ම කන්ද උඩරට රදල බලය සහ සම්ප්‍රදායික උඩරට ගොවි කුලයේ ආධිපත්‍යය අභිබවමින් ඉදිරියට පැමිනෙමින් තිබූ කරාව, සලාගම, දුරාව වැනි පහත රට කුල වල ප්‍රභූන් සහ පහතරට ගොවි කුලයේ ප්‍රභූන් මෙම සමාජ කොට්ඨාශයේ ප්‍රබල ගාමක බලවේගයක් විය. එයිනුත් කරාව කුලයේ ශ්‍රීඝ්‍ර වර්ධනය කැපී පෙනුනි.

ඉතාම සූක්ෂම ලෙස 20 වන සියවසේ මුල් දශකය තුලදි අමද්‍යප ව්‍යාපාරය මෙම ප්‍රභූ ධනපති පන්තික පිරිස විසින් ධර්මපාලතුමා ඇතුලු බෞද්ධ නායකයන්ගේ ග්‍රහනයෙන් ඔවුන් අතට පත්කර ගැනීමට සමත් වූ අතර, 1915 පමණ වන විට රටපුරා ගම් නියම්ගම් 220 ක 24033 පමණ විසාල සාමාජික පිරිසකගෙන් යුත් ප්‍රබල ශාඛා ජාලයක්ද ඇතිකරගැනීමට හැකියාව ලබා තිබුණි. D.S. සේනානායක, D.C. සේනානායක, F.R. සේනානායක, D.B. ජයතිලක, මාර්කස් ප්‍රනාන්දු, W.A. ද සිල්වා, ආතර් වී දියේස්, ජෝන් කොතලාවල, හෙන්රි අමරසූරිය, ජේම්ස් පීරිස්, රිච්ඩ් සල්ගාදු  වැන්නන් එහි ඉහල පෙලේ නායකයන් විය. මෙම පිරිසට මෙරට පහල පන්තියේ මිනිසුන් මත් උවදුරෙන් මුදා ගැනීමට අවංක උවමානාවක් වීද? නොමැති නම් ඔවුන්ට අවශ්‍ය වූවේ අමද්‍යප ව්‍යාපාරය දඩමීමා කරගෙන ඔවුන්ගේ අරමුණ කරා එනම් සුදු අධිරාජ්‍යවාදීන්ගෙන් යම් කිසි දේශපාලනික බලයක් ලබා සමාජයේ ඔවුන්ට තිබූ බලය පිලිබද රික්තකය පුරවාගැනීමේ මනදොල සංසිදුවා ගැනීමද? මෙම ලිපියේ අරමුණ මෙහි නම් සදහන් ඇතමුන්ගේ පවුලේ ව්‍යාපාර පිලිබද තොරතුරු බිදක් පැවසීමය. ඔවුන්ගේ දෙපිටිකාට්ටුබව පැහැදිලි කිරීමට එය ප්‍රමාණවත්ය.

සේනානායක පරපුර.

ඉහත නම් සදහන් සේනානායකවරු තිදෙනාගේ පියා දොන් ස්පේටර් සේනානායක මිනිරන් කර්මාන්තයෙන් ව්‍යාපාරික ලෝකයට ඇතුලත්වූ නමුත් පසු කාලීනව අරක්කු රේන්දකරුවෙකු (Arrack Renter)  විය. තවත් අරක්කු රේන්දකරුවෙකු වූ  N.D.P. සිල්වා සමග මීගමුව අරක්කු රේන්දය සදහා ඔහුගේ හවුල 1893 දී පවුම් 19500 වූ අතර 1894 දී පවුම් 22900 විය. 1907 පමණවනතුරුම ඔහු අරක්කු ව්‍යාපාරයේ නියලී සිටි බවට සාධක ඇත. එසේම මෙම සොයුරන් තිදෙනා අතරින් F.R. සේනානායක විවාහ වෙන්නේ වයඹ පලාතේ අරක්කු රේන්දකරුවා වූ D.C.G. ආටිගලගේ දියණියක වන එලන් ආටිගල සමගය. තවත් අමද්‍යප ව්‍යාපාරයේ නියමුවෙකු වන ජෝන් කොතලාවල* ඔහුගේ අනිත් දියණියක් වන ඇලිස් ආටිගල විවාහ කරගනී.

ආතර් වී දියේස්

කොස් මාමා යනුවෙන්ද හැදින්වුනු ආතර් වී දියේස් තවත් අරක්කු රේන්දකරුවන්ගේ පවුලකින් පැවත එන්නෙකි. හෙතෙම සිය මවට (සෙලෙස්තිනා රොද්‍රිගෝ) අයත් අරක්කු ව්‍යාපාරයේ කලමනාකරුවෙකු වශයෙන්ද සේවය කලේය. 

W.A ද සිල්වා

අරක්කු රේන්දකරුවෙකු වූ මුතුතන්ත්‍රිගේ සයිමන් ෆර්නැන්ඩෝගේ (ශ්‍රී චන්ද්‍රසේකර) දියණිය වන කැතරීන් ෆර්නැන්ඩෝ සමග විවාහ විය.

ජේම්ස් පීරිස්

පියා (T මාර්ටිනස් පීරිස්) අරක්කු රේන්දකරුවෙකි. ජේම්ස් පීරිස් විවාහ වෙන්නේද ප්‍රකට අරක්කු රේන්දකරුවෙකු වූ ජාකොබ් ද මෙල්ගේ දියණිය ග්‍රේස් ද මෙල් සමගය.

දොස්තර මාර්කස් ෆර්නැන්ඩෝ

අරක්කු ව්‍යාපාරයේ ප්‍රබලයකු වූ චාල්ස් ද සොයිසාගේ දෙවෙනි දියණිය වන මාර්ග්‍රට් ෆ්‍රැන්සිස් මාරි සමග විවාහ විය.

රිචඩ් සල්ගාදු

අරක්කු රේන්දකරුවෙකි. එසේම අමද්‍යප ව්‍යාපාරයේද ප්‍රබලයෙකි.

1915 සිංහල-මුස්ලිම් කෝලහාලයත් සමග මෙම අමද්‍යප ව්‍යාපාරයේ නායකයින් බොහෝ දෙනෙක් අත්අඩංගුවට  පත්වන නමුත් ඔවුන් එම කෝලහාලයට සෘජුව සම්බන්ධ වූ බවට සාදක නොමැත. නමුත් එම අත්අඩංගුවට  පත්වීම ඔවුන්ට වෙස්වලාගත් ආශිර්වාදයක් බවට පත්වෙන්නේ එයින් ඔවුන් ඊනියා "ජාතික වීරයන්" පිරිසක් බවට නිතැතින්ම පත්වීම නිසාය. පසු කාලීනව ජාතික කොන්ග්‍රසය(Ceylon National Congress) සහ ඉන් අනතුරුව ඒතුලින්ම බිහිවෙන එක්සත් ජාතික පක්ෂය (United National Party) හරහා මේ දෙපිටිකාට්ටු නායක පිරිස ඔවුන්ගේ අරමුණ ක්‍රමයෙන් සාක්ෂාත් කරගනී. ඒ අතර ඔවුන් කොල්ලකෑ අමද්‍යප ව්‍යාපාරය එහි අරමුණුත් සමගම ස්වභාවික මරණයකට ලක්වේ. 

*මේ පසුකාලිනව මෙරට අගමැතිවරයෙකු බවට පත්වූ ජෝන් ලයනල් කොතලාවල නොව ඔහුගේ පියා බව සලකන්න

මූලාශ්‍ර

Nobodies to Somebodies, The Rise of the Colonial Bourgeoisie in Sri Lanka, Kumari Jayawardena, 2007

A History of Sri Lanka, K.M. de Silva, 2005.

Twentieth Century Impression of Ceylon - Arnold Wright, 1907

Riots And Martial Law in Ceylon 1915, P. Ramanathan, 1916
Personalities Sri Lanka, A Biographical Study (15th -20th Century), K.D.G. Wimalaratne, 1994

Revolt in the Temple, The Buddhist Revival up to Gangodawila Soma Thera - Victor Ivan

තම්බි මුදියන්සේලාගේ පරපුර

සුදු අධිරාජ්‍යවාදීන්ට චරපුරුෂ සේවය කරමින් සිංහලය පාවාදීමට කැපවූ දකුණු ඉන්දිය සම්භවයක් සහිත තම්බි මුදියන්සේ නොහොත් තම්බි මුදලියර් නොහොත් දොන් ඒඩ්‍රියන් විජේසිංහ ජයවර්ධන පිලිබඳ වූ මෙම ලිපියේ මුල් කොටස මෙතනින් කියවන්න.

යැංකි ඩිකීගේ මීමුත්තා - තම්බි මුදලියර් හෙවත් දොන් ඒඩ්‍රියන් විජේසිංහ ජයවර්ධන

රූපය - ග්‍රෑන්ඩ්පාස් හි පිහිටා තිබූ ජයවර්ධන පරපුරේ පාරම්පරික වලව්ව -  උපුටා ගැනීම Twentieth Century Impression of Ceylon - Arnold Wright, 1907 

• 1815 ඉංග්‍රීසි හමුදා උඩරට රාජ්‍යය ආක්‍රමණයේදීද ඒඩ්‍රියන් එම සේනාංක වලට අවශ්‍ය චරපුරුෂයන් සපයාදීම් ආදියෙන් මනා සේවයක් කලේය. එපමනක් නොව ඔහු හේවා කණඩායමක් සමග ගොස් රජු අල්ලා ගෙනවුත් ඩොයිලිට භාර දුන් බවද ඔහු වෙනුවෙන් ලියූ සිලෝන් ගැසට් ලිපියේ සදහන් වේ (කෙසේ නමුත් රජු අල්ලාගැනීමට ගිය පිරිස අතර ඔහු සිටි බව දැක්වෙන සදහන වෙනත් මූලාශ්‍ර වලින් තහවුරු නොවේ. ඩොයිලි[Diary of Mr. John D'oyly - H.W. Codrinton, 1917] පවසන්නේ අධිකාරමගේ [එක්නැලිගොඩ විය හැක] පිරිස විසින් රජුගේ නෑදෑ මලබාර් වරුන්ගෙන් කොල්ල කන ලද වටිනා දෑ අතර තිබූ වඩාත් වටිනා දේවල් මැද මහනුවරට සැතපුම් 5-6 පමණ පෙර ස්ථානයකදි තම්බි  මුදලියර් විසින් ඔවුන්ගෙන් ලබාගත් බවය. තම්බි මුදලිගේ පසුකාලීනයකු වූ  T.F. ජයවර්ධන විසින් කොළඹ කෞතුකාගාරයට භාර දී ඇති සිංහලේ අවසාන රජුට අයත්යැයි පැවසෙන රජුට ලන්දේසීන් පිරිනැමූ රත්තරන් ඔරලෝසුවක් තම්බි මුදලියර්ද රජුට සහ ඔහුගේ නෑදෑ පිරිසට අයත් වස්තුව කොල්ලකන ලද බවට සාක්කි සපයයි. කෙසේ නමුත් ඔවුන් පවසන්නේ එම ඔරලෝසුව රජු අල්ලාගෙන කොළඹට ගෙන එන අතරතුරේදී තම්බි මුදියන්සේ විසින් රජුට හොදින් සැලකූ බැවින් රජු විසින් එය ඔහුට පිරිනැමූ බවය. 
• උඩරට අල්ලාගැනීමෙන් පසු නැවතත් ඉංග්‍රීසින්ට විරුද්ධව කැරලි ඇතිවිය හැකි බව පවසා ඒ සදහා නායකත්වය දිය හැකියැයි සැකකෙරෙන උඩරට ප්‍රධානීන් 18 දෙනෙකුගේ ලැයිස්තුවක් ඉංග්‍රිසීන්ට ඉදිරිපත් කල ඒඩ්‍රියන් එම නායකයන් අත් අඩංගුවට ගෙන මුහුදු බඩ පෙදෙස් වලට ගෙන යා යුතු යැයි යෝජනා කලමුත් ඉංග්‍රීසීන් නැවතත් ඔහුව නොසලා හරින ලදී.
• එහි ප්‍රතිඵලය 1818 දී ඉංග්‍රීසීන්ට අත්විදින්නට සිදුවූවේ නිදහස උදෙසා ඇතිවූ උඩරට මහ කැරැල්ල පැනනැගීමත් සමගිණි. තමන්ව විශ්වාස නොකල සිය හාම්පුතුන් කෙරෙහි කිසිදු අහිතක් නොසිතා ඒඩ්‍රියන් නැවතත් සිංහල කැරලි නායකයන් සම්බන්ධ තොරතුරු ඉංග්‍රීසින්ට සපයමින් කැරැල්ල මර්ධනයට අනුපමේය සේවයක් සැපයීය.

1970-77 සමගි පෙරමුණු ආන්ඩුව ගෙනගිය දේශීය ආර්ථිකයක් සහ නොබැදුනු විදේශ ප්‍රතිපත්තියක් යන තේමාවන්ගෙන් බැහැරව නැවතත් රට නව යටත්විජිත්වාදී ආර්ථික ක්‍රමයක් කරා ගෙනයාමට සුවිශේෂ කාර්යභාරයක් ඉටුකල, සිය ඇමෙරිකන් ගැති  විදේශ ප්‍රතිපත්තිය හේතුවෙන්  'යැංකි ඩිකී' යනුවෙන් විරුදාවලි ලැබූ මෙරට පලමු ඩිධායක ජනපතිවරයා වන J.R, ජයවර්ධන යනු E.W. ජයවර්ධන සහ එකල ධනවත් ව්‍යාපාරිකයකු වූ තුඩුගලගේ දොන් පිලිප් විජේවර්ධනගේ* වැඩිමල් දියණිය වූ ඇග්නස් හෙලන් යුවළගේ වැඩිමහල් දරුවාය. E. W. ජයවර්ධන හෙවත් ඉයුජින් විල්ෆ්‍රඩ් ජයවර්ධනගෙ පියා ජේම්ස් ඇල්ෆ්‍රඩ් ජයවර්ධන නම් විය. ජේම්ස් ඇල්ෆ්‍රඩ් ජයවර්ධන යනු පුත්තලම කච්චේරියේ භාෂා පරිවර්තක මුදලි තනතුර හෙබවූ දොන් එබ්‍රරම් විජේසිංහ ජයවර්ධනගේ පුතෙකි. දොන් එබ්‍රරම් විජේසිංහ ජයවර්ධන යනු අපගේ කතා නායකයා වූ තම්බි මුදියන්සේ නොහොත් තම්බි මුදලියර් නොහොත් දොන් ඒඩ්‍රියන් විජේසිංහ ජයවර්ධනගේ එක් පුත්‍රයෙකි. දොන් එඩ්‍රියන්ගේ බිරිඳ ක්‍රිස්ටිනා කොරෙයා නම් තැනැත්තියකි**.

කිසියම් පරපුරක ආදිතමයන් රට පාවාදුන් අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ සුරතලුන් වූ පමනින් ඔවුන්ගෙන් පැවතෙන්නන්ද එසේම පරගැතියන් වන්නේයැයි පැවැසිය නොහැක. සිය පියාගේ අදූරදර්ශී ක්‍රියාපිලිවෙත හේතුවෙන් ඔඩු දිවූ තුවාලයක් බවට පත්වූ දෙමළ ඊලාම් බෙදුම්වාදි අරගලය මැඩපැවැත්වීමට ( LTTE සංවිධානය යනු අධිරාජ්‍යවාදින්ගේ බලල් අතකි) තිරෙන් පිටුපස සිට අනගි වැඩපිලිවෙලක් දියත් කල J.R. ජයවර්ධනගේ පුත් රවී ජයවර්ධන වුවද එයට දෙස් දෙයි***. නමුත් එය එසේ නොවන්නේද නොවන බව තම්බි මුදියන්සේ -යැංකි ඩිකී චරිත හැදෑරීමෙන් වටහා ගත හැක.

* තුඩුගල පවුලේ ඉතිහාසය සදහා The Tudugala Family, Some notes on the Tudugalas in the reign of Rajasinghe 2 - J.H.O. Paulusz බලන්න
** තම්බි මුදලියර්ගේ පරපුරේ වෙනත් පසුකාලිනයන් සම්බන්ධ තොරතුරු සදහා කියවන්න - තම්බි මුදියන්සේ,  රට පාවා දීමේ පුරෝගාමියා - ධර්ම ශ්‍රී කාරියවසම්
*** වැඩිදුර විස්තර සඳහා - For a Sovereign State, A True Story on Sri Lankan Separatist War - Malinga H. Gunaratne.

යැංකි ඩිකීගේ මීමුත්තා - තම්බි මුදලියර් හෙවත් දොන් ඒඩ්‍රියන් විජේසිංහ ජයවර්ධන

තම්බි මුදියන්සේ නොහොත් තම්බි මුදලියර් නොහොත් දොන් ඒද්‍රියන් විජේසිංහ ජයවර්ධන. ......

සිංහලේ ඉතිහාසය වෙනස් කිරීමට ඉමහත් සේවයක් කල එහෙත් කාලයේ වැලි තලාවෙන් යටවි ගිය කුප්‍රකට චරිතයක් ලන්දේසි යුගයේදි කොළඹ කොටුව බාර අණදෙන නිලධාරීයා වූ කර්නල් ඩ්‍රිබර්ග්ගේ නිවසේ සේවකයකු වශයෙන් සේවය කලේය. ඔහුගේ පියා දකුනු ඉන්දියාවේ කොරමැන්ඩල් වෙරලින් මෙහි පැමිණි ද්‍රවිඩ සම්භවයක් ඇති චෙට්ටි (Chetti) පරපුරකින් පැවත එන පුද්ගලයෙකි. ඔවුන්ගේ පරපුරේ යම් කිසිවෙකු සියනෑ කෝරලයේ වෙල්ගම පදිංචිව සිටි ජයවර්ධන පෙලපත් නාමය සහිත සිංහල කාන්තාවක් විවාහ කරගත් බැවින් අපගේ කතා නායකයාගේ පියා බුලත්ගේ ඒඩ්‍රියන් ජයවර්ධන නම් ගත්හ.

තම ස්වාමියාවූ ඩ්‍රිබර්ග්ගේ විශ්වාසවන්තම සේවකයෙකු බැවින් කල්යත්ම දොන් ඒද්‍රියන් විජේසිංහ ජයවර්ධන ලන්දේසි හමුදාවේ ඔත්තුකාරයෙකු බවට පත්විය. කෙටිකලක් එම කාර්යය මැනවින් ඉටුකල ඔහුට ලන්දේසීන්ගෙන් පැවරුන අවසාන රාජකාරිය වූවේ මීගමුව බලකොටුව අල්ලාගෙන ගොඩබිම් මාර්ගයෙන් කොළඹ බලා එමින් සිටි ඉංග්‍රිසි හමුදාව තුලට රිංගා චරපුරුෂයෙකු වශයෙන් තොරතුරු සෙවිමය. එම කාර්යය කරමින් සිටින අතරතුරේදි ඉංග්‍රිසීන්ට හෙලිවිමෙන් ඔහුට මරණීය දන්ඩනය නියම කරන්නේ ලන්දේසින්ගේ තොරතුරු ඉංග්‍රිසින් අතට පත් කර තම ජීවිතය බේරාගන්නා ලෙස කල යෝජනාව ඉවත දැමු බැවිනි. එහෙත් ඔහු ජීවිතය බේරාගන්නේ තමන්ට සිය ලන්දේසි ස්වාමිවරුන් පාවාදිය නොහැකි නමුත් යම් ආකාරයකින් ඉංග්‍රීසීන් කොළඹ කොටුව අල්ලාගතහොත් ලන්දේසීන්ට සේවය කල පරිද්දෙන්ම ඉංග්‍රීසීන්ටද සේවය කිරීමට හැකි බව පවසමිණි. ඔහුගේ කපටි නුවණ පලදරා අවසානයේ ඔහු ඉංග්‍රීසීන්ගේ ඔත්තුකරුවෙකු බවට පත්වෙන්නෙ සිදුවිය යුතු පරිද්දෙන්ම දුර්වල ලන්දේසි හමුදාව ඉංග්‍රීසීන්ට යටත් වී පසුබැසීම නිසාවෙනි.

මේ ඉංග්‍රීසීන් යටතේ ඔහු කල සේවයෙන් බිදක් ගොනු කර දැක්වීමකි. මේ විස්තර සදහන් වෙන්නේ ඔහුගේ අභාවයත් සමග 1830 මැයි 15 වෙනි දින දරන සිලෝන් ගැසට් (Ceylon Gazette) කලාපයේ ඔහු වෙනුවෙන් පලවූ අතිරේකයේය. උපුටා ගැනීම ධර්ම ශ්‍රී කාරියවසම් විසින් මෑතකදි පල කල තම්බි මුදියන්සේ - රට පාවා දීමේ පුරෝගාමියා# සහ 1815 කන්ද උඩරට සිංහල රාජධානිය සිය කපටි රාජ්‍යතාන්ත්‍රික නුවණ යොදවා උපක්‍රමශීලීව යටත් කරගැනීමේ මහාමොලකරු වූ ජෝන් ඩොයිලිගේ දිනපොතෙනි*. ඩොයිලි සිය දිනපොතේ කිහිප තැනකම තම්බි මුදලියර් විසින් සැපයූ උඩරට රාජධානියේ වැදගත් රහස් පිලිබද තොරතුරු සටහන් කරයි.

•  1797 දී එවකට ඉංග්‍රීසීන් යටතේ පැවති වෙරලබඩ ප්‍රදේශ වල ඇතිවූ ජනතා කැරැල්ල පිලිබද තොරතුරු කැරැල්ල ඇතිවීමට පෙර කර්නල් ස්ටුවට්  වෙත සපයා විශාල මුදල් ත්‍යාග ලබාගැනීම.
• මේජර් ජෙනරාල් මැක්ඩොවල් යටතේ 1800 දී දූත පිරිසක් මුවාවෙන් උඩරට රජුවෙත යැවූ භට පිරිසේ මගපෙන්වන්නා ලෙස කටයුතු කිරීම. එහිදි ඔහු කල සේවය අගය කිරීමක් වශයෙන් පසුව අතපත්තුවේ නිලලත් මුහන්දිරම් තනතුර (Titular Muhandiram of the Atapattu) ආන්ඩුකාරය විසින් පිරිනැමුනි.
• කන්ද උඩරට අල්ලාගැනීම සදහා ඉංග්‍රීසින් 1803 කල අසාර්ථක ආක්‍රමණයේදී මගපෙන්වන්නෙකු ලෙස සහභාගීවීම සහ එහිදි රජුට එරෙහි වන්නෙකු ලෙස පෙනී සිටිමින් ඉංග්‍රීසීන් සමග කුමන්ත්‍රණ කල මහාධිකාරම වූ පිළිමතලාවේ විශ්වාස නොකරන ලෙස මැක්ඩොවල්ගෙන් ඉල්ලා සිටීම. එහෙත් එය නොපිලිගත් මැක්ඩොවල් පිළිමතලව්වේ විශ්වාස කිරීම හේතුවෙන් අවසානයේ උඩරට ඉතිරි වූ ඉංග්‍රීසි හමුදා පිළිමතලවුවේගේ කපටි උපක්‍රම අබිමුවේ සිංහල හමුදා අතින් සමූලඝාතනය වීමෙන් අවසන් විය.
• නැවතවරක් ආන්ඩුකාර නෝර්ත් සමග සාකච්චා කිරීම සදහා මහාධිකාරම් පිළිමතලාවේ විසින් නොර්ත්ට දඹදෙනියට එනලෙස කල යෝජනාව ආන්ඩුකාර නෝර්ත්ව සිරකරුවෙකු ලෙස අල්ලාගැනීමට පිළිමතලව්වේගේ උපක්‍රමයක් විය හැකි බැවින් එය ප්‍රතික්ශේප කරන ලෙස ඉල්ලා සිටීම. නොර්ත් විසින් ඒඩ්‍රියන්ගේ ඉල්ලීම පිලිනොගත් නමුත් ඉංග්‍රීසීන්ට පසුව හෙලිදරව් වූයේ තම්බි මුදියන්සේගේ පැවසු පරිද්දෙන්ම මහාධිකාරම එවැනි උපායක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට සිටි නමුත් නොර්ත් සමග ගිය භට පිරිස විශාල වීම හේතුවෙන් එය අත්හැර දැමූ බවය. තම්බි මුහන්දිරම්ගේ හෙලිදරව්ව සම්බන්ධයෙන් පැහැදුණු නෝර්ත් අණ්ඩුකාරයා ඔහුව අතපත්තුවේ බලය ලත් මුහන්දිරම් (Effective Muhandiram of the Atapattu) ලෙසට උසස් කරන ලදී.
• ටික කලකට පසුව තම්බි මුහන්දිරම් ගෙනා තවත් ඔත්තුවකින් කියවුනේ 31000 ක සේනාවක් සමග කොළඹ කොටුවට පහරදීමට උඩරට සිංහල හමුදා සූදානම් වන බවය.උද්දච්ච ඉංග්‍රීසීන් නැවතත් ඔහුව නොසලකා හැරිය මුත් සිංහල හමුදා පැමින හංවැල්ල බලකොටුව වටලන තෙක්ම ඉංග්‍රීසින් එය නොදැන සිටියහ. කෙසේ නමුත් නැවත වරක් සිය අධිරාජ්‍යවාදී ස්වාමිවරුන්ගේ ගැලවුම්කරුවා වූ තම්බි මුහන්දිරම් ඉංග්‍රීසීන් සමග හංවැල්ල කොටුව බේරාගැනිමේ සටනට ස්වදේශික ලැස්කිරිඥ්ඥා භට පිරිස් වලට නායකත්වය දෙමින් ඉදිරිපත් විය. සටනින් ජයගත් ඉංග්‍රීසීන් තම්බි මුදියන්සේට වාසල මුදලිකම (Muhandiram of the Gate) සහ ඔත්තුකරුවන්ගේ මුදලිකම (Mudaliyar of the Guides) යන තානාන්තර දෙකම එකවර පිරිනැමීය. 

තම්බි මුදියන්සේගේ ඉංග්‍රීසීන් වෙනුවෙන් කල අගනා සේවය මින් නිම නොවේ. උඩරට රාජ්‍යය අල්ල ගැනීම සහ ඉන්පසු එය ඉංග්‍රීසීන් යටතේ චිරාත් කාලයක් තබාගැනීම උදෙසා ඔහු කල මෙහෙවර අපි වෙනත් දිනක සලකා බලමු. තම්බි මුදියන්සේගේ පරපුරේ පසුකාලීනයකු වන යැංකි ඩිකී ගැනද එහිදී සාකච්චා කරමු.  >> තම්බි මුදියන්සේලාගේ පරපුර

රූපය - 1869 දී කඩාදමමින් පැවැති කොළඹ පැරණි ලන්දේසි කොටුව.

Diary of Mr. John D'oyly - H.W. Codrinton, 1917

# 2015 සංශෝධිත දෙවැනි සංස්කරණය. 

අනගාරික ධර්මපාල සම්ප්‍රදායවාදීද?

 අද අනගාරික ධර්මපාලතුමා සම්බන්ධයෙන් විවිධාකාරයේ ප්‍රලාඵ විවිධ පුද්ගලයන් විවිධ ආකාරයෙන් සමාජගත කර ඇත. දින කිහිපයකට පෙර රටේ මුල් පුටුවක් හොබවන පුද්ගලයෙකු ධර්මපාලතුමාගේ 151 වන ජන්මදිනය සමරමින් පැවසුවේ අනගාරික ධර්මපාල සිංහලයන් ගැන පමණක් කතා කල පුද්ගලයෙකු නොවූ බවත් රටේ සියලු ජනතාවගේ ජාතික සමගිය වෙනුවෙන් කතා කල බවත්ය. මේ අපහාස කරන්නේ අනගාරික ධර්මපාලතුමාටද, සිංහලයන්ටද නැතහොත් ඔහු කියන සියලු ජනතාවටද කියා විමසා බැලීම පසෙකින් තියා අපගේ ප්‍රස්තුතයට පිවිසෙමු. අනගාරික ධර්මපාල සම්ප්‍රදායවාදීද? නැතහොත් ගතානුගතික අදහස් වල එල්බ සිටිය පුද්ගලයෙක්ද? ඉංග්‍රිසි භාෂාවෙන් ඔහු ලියූ Observations made during my Tour in Europe නම් ලිපියේ කොටස් කීපයක් පමණක් මෙහිදි පරිවර්තනය කර ඉදිරිපත් කරමු. කියවා ඔබම තීරණය කරන්න?

ඉන්දියාවේ ජාතික ව්‍යාපාරයේ නායකයන් ගැන සදහන් කරමින් ඔහු මෙසේ කියයි...."ගාන්ධි, දාස්, ලජ්පත් රායි, තිලක් ඉන්දියාව ලෝකයේ ප්‍රමුඛ තැනකට පත් කර ඇත. නමුත් යල්පැනපු ගොන් කරත්ත වලට අද කල හැකි දෙයක් නැත. අපට තරග කිරීමට සිදුව ඇත්තේ මෝටර් ලොරි සහ මෝටර් රථ ඇති මිනිසුන් සමගය. ඉන්දියාව පුරාම පාහේ පැතිරුන නූල් කටින යන්ත්‍ර නිසැකවම කුසගින්නේ තැවෙන මිලියන ගනන් ජනතාවගේ යම්  ආර්ථික දියුණුවක් ඇතිකරනු ඇත. නමුත් එය ජනතාව ප්‍රගතිශීලී කිරීමට ප්‍රමාණවත් නොවේ. විවෘත දෑසින් යුතුව යුරෝපයේ සංචාරය කරන පුද්ගලයෙකු පමණක් විද්‍යුතය තුලින් එහි ගමනාගමනයේ සිදුවූ ආශ්චර්යමත්  දියුණුව නිරීක්ෂණය කරනු ඇත......"

ඉන්දියානු වැසියන් ගැන ඔහු තව දුරටත් මෙසේ පවසයි. "ඔවුන් හරකුන් සේ ජීවත් වී මිය යයි. ඔවුන්ගේ ජීවිත නක්ෂත්‍රයේ ගනනය කිරීම් මගින් නියාමණය කරන අතර ඔවුන්ගේ ආගම අවතාර, දෙවියන් සහ මැවුම්කරුවන්ගෙන් සමන්විත දෛවවාදය පිලිබද වූ මිත්‍යා ඇදහීම් (Fatalistic superstitions) මත පදනම් වී ඇත.......ඉන්දියාවට මෙන්ම සිංහලේටද (Ceylon) අවශ්‍ය වන්නේ ක්‍රිස්තියානි දේවවාදය හෝ යුරෝපිය සම්භාව්‍ය සාහිත්‍යයට වඩා තව තවත් තාක්ෂණික  සහ විද්‍යාත්මක අධ්‍යාපනයයි."

"...ඊනියා අශිෂ්ටයන්(Heathen) සැමිටික් ආගමට හරවා ගැනීම සදහා මිෂනාරි කටයුතු වලට යොදවන මිලියන ගනන් පවුම්, මුදල් අපතේ යැවීමකි. මේ මුදල් 'මිසදෙටු' ලමුන්ට යම් ප්‍රායෝගික සහ ආර්ථිකමය වශයෙන් වැදගත් දෙයක් ඉගෙනගත හැකි කාර්මික සහ විද්‍යාත්මක අධ්‍යාපන පාසල් ආරම්භයට යෙදවිය හැකි නම් එයින් අනාගතයේ ඵලදායි ප්‍රතිඵල අත්වනු ඇත."

රූපය - අනගාරික ධර්මපාලතුමා භාවිතා කල රථය - මරදාන මහාබෝධි විහාරය.

මූලාශ්‍ර

Return to Righteousness, A Collection of Speeches, Essays and Letters of the Anagarika Dharmapala, Edited by Ananda Guruge, 1991

පරංගින්ට තරු පෙන්නූ සිංහලේ ගිනි බලය

"පෘතුගීසින් සමග යුද්ධ කරන්න පටන් ගත් පසු ඔවුන් ෆයර්ලොක් (Firelocks), ආර්ක්බස් (Arquebuses),  අත් තුවක්කු (Hand muskets) සහ අවුන්ස හතරේ හෝ පහේ ගිනි බෝල විදිය හැකි කාලතුවක්කු භාවිතයට පටන් ගත්හ. "
   ගෝවේ සිට මෙරට පෘතුගීසි යුගය සම්බන්ධයෙන් ඉතාමත්ම සවිස්තරාත්මක විස්තර අඩංගු ග්‍රන්ථයක් කල ජේසුස් සංගමයේ (Society of Jesus) ක්වේරෝස් පියතුමා (Father Fernao de Queyroz) සිංහලයන්ගේ යුද්ධ ආයුද සහ යුද උපක්‍රම සම්බන්ධයෙන් විස්තර කිරීමේදී එසේ පවසයි.
    සිංහලයන්ගේ බෝම්බ භාවිතය සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුරටත් විස්තර කරන එතුමා  "ඔවුන් බෝම්බ (Bombs) සහ ගිනි විදින(Fire darts) ප්‍රයෝජනයට ගනී. එමගින් ඔවුන් ඉතාමත් පහසුවෙන් අතු පැල් වලට  ගිනි අවුලවයි. එසේම බෝම්බ මගින් ඔවුන් යුද්ධ භූමියේ කලබලකාරිත්වයක් ඇති කරයි...."

  මෙරට පෘතුගීසි යුගය වාර්තාකරණය කල තවත් ලේඛකයෙකු වන දියෝගෝ දෝ කූතෝට (Diogo do Couto) අනුව 1505 දී ලොරෙන්සෝ ද අල්මේදා (Dom Lourenco d' Almeida) මුල්වරට මෙරටට පැමින වතුර සහ දර රැස් කරන්නට වෙරලට පැමිනි විට ස්වදේශිකයන් ඔවුන්ව වලක්වන්නට තැත් කල මුත් රුවල් නැව් වල සිට වෙඩි කිහිපයක් තැබූ පමනින් අතිශයෙන් විශ්මයට පත්ව ඔවුන් පලාගිය බවය. ඔහු එයට හේතුව ලෙස දක්වන්නේ එම අලුත් ශබ්දය ඔවුන්ට හුරු පුරුදු නොවීමය. මක්නිසාද යත් එම යුගයේ මුලු දිවයිනේම එකදු ෆයර්ලොක් තුවක්කුවත්වත් නොතිබූ බැවිනි.
    කෙසේ නමුත් කූතෝ වැඩිදුරටත් පවසන්නේ පෘතුගීන් රටට පැමිණ සිංහලයන් සමග නොනවතින යුද්ධ පටන් ගැනීමත් සමග ඔවුන් ඉතාමත් දක්ෂයන් වූ බව සහ ලෝකයේම හොඳම සහ අලංකාරම කාලතුවක්කු නිශ්පාදනය කරන්නට වූ බවය. එසේම ඔවුන් සැදු කදිම ෆයර්ලොක් තුවක්කු පෘතුගීසි තුවක්කු වලටද වඩා ඉහල අගයක් ගන්නා බවත්ය. ඔහු සදහන් කරන පරිදි එවකට එවැනි තුවක්කු විසිදහසකට වඩා සාදා තිබී ඇත.
        සිංහලයන් පෘතුගීසීන්ට විරුද්ධව මුල් වරට ගිනි අවි යොදා ගත් බව පැවසෙන්නේ 1521 දී ලෝපෝ ද බ්‍රීටෝ (Lopo de Brito) කොළඹ බලකොටුව වැඩිදියුණු කිරීමට පටන් ගත් විට මුස්ලිම් වරුන් විසින් පොළඹවනු ලැබූ කෝට්ටේ සිංහලයන් කොටුවට කල පහරදීමේදිය. කූතෝ සඳහන් කරන්නේ ඔවුන් පාම් ගස් වලින් (Palm trees - පොල් ගස් විය හැක ) අට්ටාල (Bastions) දෙකක් සාදා ඒ මත කාලතුවක්කු තැබූ බවය. ක්වේරෝස් මේ සම්බන්ධයෙන් අදහස් දක්වමින් "ඔවුන් කාලතුවක්කු ස්ථානගත කල අතර අත් තුවක්කු (Muskets) 600 ක පමණ සහයද ලබාගත්හ....ගිනි බෝම්බද(Fire Bombs) යොදාගත් අතර එමගින් කොටුව තුල වූ අතුපැල් වලට ගිනි ඇවිලුවේය." යනුවෙන් සදහන් කරයි
      කූතෝ සදහන් කරන පරිද්දෙන් 1505 දී සිංහලයන් ගිනි අවි පිළිබද නොදැන සිටියා නම් මෙතරම් කෙටිකාලයක් තුල  ගිනි අවි තාක්ෂණය ඔවුන් ලබාගත්තේ කෙසේද? මේ පිළිබද අවධානය යොමු කල මෑතකදි අප අතරින් වියෝවූ ගැස්ටන් පෙරේරා මහතා ඔහුගේ Kandy Fights the Portuguese - A Military History of Kandyan Resistance නම් ග්‍රන්ථයේ මෙසේ පවසයි. "කෝට්ටේ හමුදා ගිනි අවි භාවිතා කිරීම සහ මෙතරම් ප්‍රමාණයකින් භාවිතා කිරීම ගිනි අවි පෘතුගීසීන් විසින් ලංකාවට හඳුන්වාදුන්නායැයි පැවසීම සමග නොගැලපේ. සිදුවිය හැකි වඩාත් සාධාරණ දෙය නම් තුවක්කු පිළිබද දිවයින්වාසීන් දැන සිටි මුත් පුලුල්ව භාවිතා නොවූ බවය"
     පෘතුගීසීන් පැමිනීමට පෙර සිංහලයන් ගිනි අවි පිළිබද දැන සිටියා නම් ඔවුන්ට එම තාක්ෂණය ලැබුනේ කාගෙන්ද?

රූපය - රත්නපුර සමන් දේවාලයේ ඇති තුවක්කුවක්. පෘතුගීසීන් මෙය  'Foot Muskets' යනුවෙන් හැදින්වූ අතර ලන්දේසීන් සහ ඉංග්‍රීසීන් මෙයට  'Gingals' සහ 'Grasshopper Guns' යනුවෙන් ව්‍යවහාර කලහ. කඳුකර පලාත් වල භාවිතයට ගත හැකි අයුරින් සිංහලයන් විසින්ම නිර්මානය කල මෙය බටහිර ජාතින් සතු වූ බර කාලතුවක්කු මෙන් නොව පහසුවෙන් ගෙන යා හැකි සාපේක්ෂව සැහැල්ලු ආයුධයකි. සිංහලයන් 'කොඩිතුවක්කු' නමින් හැදින්වූ මෙයට විකල්පයක් ප්‍රතිවාදි ජාතීන් කිසිවෙකු සතු නොවීය.

සම්බන්ධිත පෙර ලිපි:  දඹදෙනි යුගයේ (13-14 වන සියවස්) මෙරට ගිනි අවි භාවිතා උනිද?

මූලාශ්‍ර

The Temporal and Spiritual Conquest of Ceylon - Fernao de Queyros, Translated by S.G. Perera, 1930
The History of Ceylon from the Earliest Times to 1600 A.D. As Related by Joao de Barros and Diogo do Couto, Translated and Edited by Donald Ferguson, 1909
Kandy Fights the Portuguese - A Military History of  Kandyan Resistance - C, Gaston Perera, 2007

දඹදෙනි යුගයේ (13-14 වන සියවස්) මෙරට ගිනි අවි භාවිතා උනිද?

"අපේ කොළොන්තොට ඉතා සුදු පැහැය ඇති ජාතියක් බොහෝ රූපශ්‍රීයෙන් යුක්තව යකඩ හැට්ට ඇඟලාගෙන යකඩ තොප්පි ඉසලාගෙන විගසක් එක තැනක නොසිට සක්මන් කරනවාය කියාත් , පාන් මුද්දිරප්පලං අරක්කු කනු බොනු දැක කුඩුගල් සපා කමින් ලේ බොන්නන්න කියාත්, එක මාළුකූරියාට එක දෙසිගෙඩියට රීදීරන් දෙක තුන දෙන්නන්න කියාත් උන්ගේ කාලතුවක්කුව තියන වෙඩිල්ල ශබ්ද යුගන්දර පර්වත සෙනහඬටත් වැඩිය කියාත්  කාලතුවක්කු උන්ඩය ගවු ගණන් ගොසින් වන් කල ගල්කෝට්ට යකඩකෝට්ටවල් පොඩි වෙයි කියාත්..." -

රාජාවලි ගත්කරු 1505 දී සිදුවූ ප්‍රතිකාල් ආගමනය කොළොම් තොටේ සිටි වැසියන් පැමිණ පරක්‍රමබාහු රජුට සැල කල අයුරු අතිශයොක්තියට නගා වර්ණනා කරන්නේ ඒ අයුරිනි. ප්‍රතිකාල්වරුන් පැමිණීමට පෙර මෙරට වැසියන් ගිනි අවි පිලිබද අසා නොතිබූ වගක් මෙයින් ගම්‍ය නොවූවත් බොහෝ දෙනෙක් පිලිගන්නා අයුරින් ගිනි අවි භාවිතයක් පෘතුග්‍රීසීන් පැමිණීමට පෙර මෙරට  තිබී නැත.

නමුත් කුරුණෑගල යුගයේදි ලියවුනු ලෙස සැලකෙන දඹදෙනි අස්නේ මෙවැනි සදහනක් එයි. "දුම් වෙඩි, සැර වෙඩි, මුන වෙඩි, යතුරු වෙඩි, ගල් වෙඩි, ගිනි වෙඩි, ශබ්ද වෙඩි, වාල වෙඩි, මහ වෙඩි, යනාදි වෙඩි ඝොෂාවෙන්ද,..."

දඹදෙනිය රාජධානියක් වශයෙන් ගොඩ නැගී ආ අයුරුත් දඹදෙනි පැරකුම්බා රජු පිළිබදවත් විස්තරයක් වන දඹදෙනි අස්න,  පැරකුම්බා රජු තම්මැන්නාවට ගොඩ බට තමලිංගමු රජු හා කල යුද්ධය පිළිබඳ වැනුමේදී යොදාගත් ආයුද සම්බන්ධ විස්තරයේදි ඉහත වෙඩි වර්ග වට්ටොරුව ගෙන හැර පායි.  මෙරට පැරණි සාහිත්‍යයේ 'වෙඩි' යන වචනය හමුවන පලමුවැනි අවස්ථාවද මෙය වේ.*

මහාචාර්ය පුංචිබණ්ඩාර සන්නස්ගල මහතාට අනුව දඹදෙනි අස්න අවසානයේ එන සටහනකට අනුව එය ලියවී ඇත්තේ කුරුණෑගල රාජධානියේ සිව්වන පරාක්‍රමබාහු රජු කලය. එතුමා දල වශයෙන් දඹදෙනි අස්න ලිවූ කාලය ක්‍රි. ව. 1303 ත් 1325 අතර බව අනුමාන කරයි. එසේ නම් කුරුණෑගල යුගයේදි එනම් 14 වන ශතවර්ෂයේදී අප ගිනි අවි සම්බන්ධයෙන් දැන සිටියාද නොහොත් පරසතුරු ආක්‍රමණ වලදි ගිනි අවි භාවිතා කලාද? නො එසේ නම් මෙම කොටස දඹදෙනි අස්නට පසු කාලීන පිටපත් කරන්නෙකු අතින් එක්වූ කොටසක්ද?

 ඉන්දියානු මිත්‍යා ප්‍රබන්ධයක් වන රාමායනයේ එන රාවණ රජු මෙරට සිටි බවත් ඔහු න්‍යෂ්ඨික අවි පවා භාවිතා කල බවත් කියමින් 'හෙලයන්' වෙනුවෙන් මනඃකල්පිත ඉතිහාසයක් නිර්මාණය කරන අවධියක අපගේ සැබෑ ඉතිහාසයේ එන මෙවන් කරුණු සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුරටත් සොයා බැලීම වැදගත් නොවන්නෙද?

මූලාශ්‍ර
සිංහල සාහිත්‍ය වංශය - පුංචිබණ්ඩාර සන්නස්ගල, 1994
දඹදෙනි අස්න
රාජාවලිය - ඒ වී සුරවීර සංස්කරණය
* ශ්‍රී සුමංගල ශබ්දකොෂය - වැලිවිටියේ සෝරත හිමි, 1999

රූපය - විවිධ ආයුද සහිතව සිටින මාර සේනාව නිරූපිත සිවිලින් චිත්‍රයක්, මහනුවර සම්ප්‍රදාය, හිඳගල විහාරය

ත්‍රිකුණාමලයෙන් ලන්ඩන් ගිය තාරා දෙවඟන

බ්‍රිතාන්‍ය කෞතුකාගාරයේ ඉන්දියානු අංශයට ඇතුලු වන ඔනෑම් පුද්ගලයකුගේ එක්වරම නෙත ගැටෙන අඩි 5 කට මදක් අඩු උසින් යුතු උඩුකය නිරුවත් ලෝකඩ කාන්තා පිලිරුවක් ඇත. එය රත්‍රන් ආලේපිත ශ්‍රි ලංකාවේ ඊසාන දිග පෙදෙසින් සොයාගත් 10 වන ශතවර්ෂයට අයත් ලෝකඩ තාරා හිටි පිලිමයක් යනුවෙන් ඒ සමග ඇති විස්තරයේ වැඩිදුරටත් සදහන් වේ. කවුද මේ තාරා?
           රාජකීය ආසියාතික සංගමගේ  බ්‍රිතාන්‍ය ශාඛාවේ (Royal Asiatic Society - Great Britain) සඟරාවේ 1901 අප්‍රියෙල් කලාපයට ලිපියක් සපයමින් ආනන්ද කුමාරස්වාමි වියතානන් මෙය ලංකාවේ මහායාන සම්ප්‍රදාය හා බැදි පිලිමයක් විය හැකි බව මුල්වරට පවසයි. නමුත් 1914 දී කොළඹ කෞතුකාගාරය මගින් ප්‍රකාශිත ඒ මහතාගේම Bronzes from Ceylon Chiefly in the Colombo Museum නම් වූ ශාස්ත්‍රිය නිබන්දනයේදි ඔහු එය පත්තිනි දේවියගේ පිලිරුවක් ලෙස හඳුන්වාදෙයි. නැගෙනහිර පළාතේ ත්‍රිකුණාමලයත් මඩකලපුවත් අතර කිසියම් ස්ථානයකින් සොයාගත් 143.75 cm පමණ උසින් යුත් එම පිලිමය 1830 දී ශ්‍රිමත් රොබට් බ්‍රවුන්රිග් විසින් බ්‍රිතාන්‍ය කෞතුකාගාරයට පිරිනමා ඇත. දකුනු අතින් වර මුද්‍රාවත් වමතින් විතර්ක මුද්‍රාවත් නිරූපනය වන එම පිලිමයේ උස් ශීර්ෂ පලදනාවේ දක්නට ලැබෙන කුහරයේ මාණික්‍යයක් තිබෙන්නට ඇතැයි එතුමන් අනුමාන කරයි. පිලිමයේ කාල නිර්ණය 7 හෝ 8 වැනි සියවසේ විය හැකි බව හෙතෙම වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි (කෙසේ නමුත් කුමාරස්වාමි මහතාගේ පසු කාලීන[1972] කෘතියක් වන History of Indian and Indonesian Art හි මෙම පිළිමය 10 වන ශත වර්ෂයේ විය හැකි බවටද සඳහන් වේ.).
            ශ්‍රී ලංකාවේ මහායාන බුදධාගමේ ඉතිහාසය පිලිබද පර්යේෂකයෙක් වන මහාචාර්ය නන්දසේන මුදියන්සේ මහතා මෙම පිළිමය මහායාන අවලෝකතීශ්වර බෝධිසත්වයන්ගේ මහේසිකාව වන තාරා දෙවඟනගේ බව පවසයි (Mudiyansea N., 1967). බුදුරුවගල, වේගිරිය දේවාලය සහ කුරුණෑගල ගන් ආරාමය විහාරය වැනි ස්ථාන වලින් හමූ වි ඇති වෙනත් තාරා පිළිම වලින් මෙන්ම අනුරාධපුර විජයාරාමයෙන් හමූ වූ 9 වන ශත වර්ෂයට පමණ අයත් සංස්කෘත තඹ ඵලක වලද තාරා දෙවඟන යඳින ස්තොත්‍ර තිබීමෙන් එම යුග වලදි වෙනත් තාන්ත්‍රික ඇදහීම් සමග තාරා දෙවඟන ඇදහීමද මෙරට තිබූ බවට සාක්ෂ්‍ය සැපැයේ. අවම වශයෙන් එම ඇදහීම් 14 වන ශත වර්ෂය දක්වාම පැවැති බවට තිසර සන්දේශයේ එන මෙම කවියෙන්ද පසක් වේ.

බෝරා යස වියන මහරු සිරිලක් මදුර වෙසෙසී
තෝරා හැර දුසිරි සුසිරි ලකරින් ලකළ එකසී
වාරා නොව රුසිරු ඉසුරු දෙන සුරබිදෙන් සදිසී
තාරා බිසොවුනුදු නැමැද යා ගන් එයින් නොලැසී

     නන්දසේන මුදියන්සේ මහතා මෙම පිළිමයේ ශීර්ෂ පලඳනාවේ ඇති කුහරය තුල ධ්‍යානි බුදු රුවක් තිබෙන්නට ඇති බවත් මෙය තාරා දෙවඟනගේ ලෙස හඳුනාගැනීම නිවැරදි නම් එය අමෝගසිද්ධි බුදු රුවක් විය හැකි බවත්, බුදුරුවගල වැනි වෙනත් තාරා දේව රූප වල දැකිය හැකි ලක්ෂණ මෙම පිළිරුවේද ඇති බවත් වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි.

මූලාශ්‍ර: 
Coomaraswamy A. K., 1914, Bronzes from Ceylon Chiefly in the Colombo Museum
Coomaraswamy A. K., 1972, History of Indian and Indonesian Art
de.Silva P.H.D.H., 1975 A Catalogue of Antiquities And Other Cultural Objects From Sri Lanka (Ceylon) Abroad.
Mudiyansea N., 1967 Mahayana Monuments in Ceylon.
තිසර සන්දේශය

"චෙල්සියා රෝහලේ රාජසිංහ කොඩිය" සිංහලේ කොඩිය වූ හැටි

පෙර ලිපිය කියවන්න - ජාතික කොඩිය විකෘති නොකරනු! සිංහලේ කොඩිය තහනම් කරනු!!

J. W. බෙනට් විසින් 1843 දි රචිත Ceylon And Its Capabilities - An account of its natural resources, indigenous productions and commercial facilities නම් ග්‍රන්ථයේ සිංහලේ අවසන් රජුගේ කොඩිය 1815 ඔක්තෝබර් 12 වෙනි දින ලන්ඩන් වල පිහිටි Whitehall මාලිගයේ පිහිටි ඒ නමින් වූ දේවස්ථානයේ තැන්පත් කර තැබීම සදහා එවූ බවට සදහනක් වේ. මෙය පාදක කර ගනිමින් E.W. පෙරේරා 1908 දී එවකට එම පරිශ්‍රයේ පිහිටි Royal United Service Institute හි කෞතුකාගාරයේ එය සෙවූ නමුත් එවැන්නක් එහි නොතිබුනි. නමුත් එහි සිටි නිලධාරියෙකු විසින් එතුමන්ට පැවසූ අයුරින් එහි තිබූ ධජ සමහරක් කලකට පෙර රාජකීය චෙල්සියා (Royal Chelsea Hospital) රෝහල වෙතට යැවූ බවට ලද හෝඩුවාව ඔස්සේ  ගිය E.W. පෙරේරා මහතාට අහම්බයකින් මෙන් එම රෝහලේදි ඔහු සොයන ධජය හමුවන්නේ Royal United Service ආයතනයෙන් චෙල්සියා රෝහල වෙත යැවූ ධජ අතර කන්ද උඩරටින් අල්ලා ගත් ධජ කිසිවක් තිබිය නොහැකි බවට එම ආයතනයේ නිලධාරීන් කල සදහනද බොරු කරමිනි. එම රෝහලේ බිත්තියක එල්ලා තිබූ වර්ණ ගැන්වූ සූචි පුවරුවක් (Colored Key-Plate) ඔස්සේ සොයා බැලු එතුමන්ට ප්‍රධාන ශාලාවේ (Great Hall) එල්ලා තිබූ එම ධජ ත්‍රිත්වය සොයා ගැනීමට හැකිවූ බව 1916 ප්‍රකාශිත Sinhalese Banners and Standards නම් ග්‍රන්ථයේ එතුමන් සදහන් කර ඇත.

දරුනු ලෙස දුර්වර්න වී තිබූ එම කොඩි දෙකක් සූචි පුවරුවෙන් හඳුනාගත් අයුරින් රාජකීය ධජ වූ අතර අනෙක අතපත්තුවේ ලේඛම් කොඩියක් ("The King's war standard" ලෙසින් අපගේ පෙර ලිපියේ හැඳින්වූ කොඩිය) ලෙස එතුමන් සදහන් කරයි. E.W. පෙරේරා මහතා සදහන් කරන අයුරින් ඔහු එම කොඩි වල කටු සටහනක් පවා සටහන් කර ගනුයේ ඉහත සදහන් කල වර්ණ ගැන්වූ සුචි පුවරුවෙන් වේ. ඒ මහතා සිය ග්‍රන්ථයේ යොදා ගන්නේ එම කටුසටහන මගින් සහ පසුව D.R. විජේවර්ධන මහතා වෙනුවෙන් ලන්ඩන් වල පිහිටි South Wood & Co. සමාගම විසින් පිටපත් කර වර්ණ ගැන්වූ කොඩියක රූප සටහනක්ද අනුසාරයෙන් ප්‍රතිනිර්මාණය කල සිතුවම් වේ.

මෑතකදි පලවූ Flags - Flag Traditions of Sri Lanka ග්‍රන්ථයේ මේ පිලිබද විවරනයක යෙදෙන එහි සම්පාදක නිමල් ද සිල්වා මහතා ඉස්මතු කරන පරිදි E.W. පෙරේරා මහතා මෙන්ම D.R. විජේවර්ධන මහතා වෙනුවෙන් එය පිටපත් කල සමාගමද මෙම කොඩි වල පැහැදිලි මුල් පිටපත් නොදැක තිබූ හෙයින් පිටපත් කිරීමේදි ඔවුන්ගේ සිතැඟි පරිදි විවිධ වර්ණ සහ සලකුනු යොදාගෙන තිබේ. අප පෙර සදහන් කල 1841 දි කැප්ටන් J. ෆොර්ඩ් මහතා විසින් අදින ලද කොඩි වල සිංහයා නිල් පැහැති වන අතර වමතින් එක් කොඩියක කඩුව සහ අනිත් කොඩියේ කසයක් දරා සිටී (රූපය බලන්න - වම් පස ඇති කොඩිය). නමුත් පෙර සදහන් කල පිටපත් වල සිංහයා කහ පාට වන අතර කඩුව දරා සිටින්නේ දකුනු අතිනි. එසේම සියලුම පිටපත් වල කොඩියේ කොන් වල දැකිය හැකි සිංහල චිත්‍ර සම්ප්‍රදායේ හමු නොවන වටාපත් හිස් වැනි සලකුනු එවැනි සලකුනු පිලිබද අවබෝදයක් නොමැති විදේශීය සිත්තරන්ගේ අතින් නිර්මාණය වූ (හෝ විකෘති වූ ) දුර්වර්ණ වී තිබූ මුල් කොඩියේ අපැහැදිලිව දක්නට තිබූ බෝ පත් හෝ අන් සලකුනක් විය හැක.

කෙසේ වුවත් වර්තමානයේ "සිංහලේ කොඩිය" ලෙසින් හඳුනාගන්නේ E.W. පෙරේරා මහතා විසින් සිය පොතේ පිට කවරය සදහා ප්‍රතිනිර්මානය කල ඉහත කොඩිය වන අතර (රූපය බලන්න - දකුණු පස ඇති කොඩිය) චෙල්සියා රෝහලේ තිබූ ධජයේ  මුල් ස්වරූපය සොයා යෑමට මේ වන විට හැකියාවක් නොමැති තත්වයක් උදාවී ඇත.

කෙසේ නමුත් මෙම "සිංහලේ කොඩිය" වර්තමානයේ අප හඳුනා ගන්නා ජාතික කොඩියට ආදේශකයක් නොවන අතර එය භාවිතා කල කිසිවෙකු එය ජාතික කොඩිය ලෙසින්ද හඳුන්වා නොතිබුනි. එවැනි තත්වයක් යටතේ ඒ පිළිබද අනවශ්‍ය බියක් හෝ කලබල වීමක් ඇතිකරගත යුතු නොවන්නේ මේ රටේ ඕනෑම ජනවර්ගයකට තමන් අභිමත ධජයක් හෝ වෙන යම් සංකේතාත්මක  දෙයක් ඔවුන්ගේ විවිධ කටයුතු වලදී යොදා ගැනීමට තහනමක් නොමැති බැවිනි (උදා: මෙරට ඇතැම් කුල වලට ඔවුන්ගේ පාරම්පරික ධජ ඇති අතර ඔවුන් ඒවා ඔවුන්ගේ උත්සව අවස්ථා වැනි දේ වලදි යොදා ගනී ). එය ජාතික කොඩිය විකෘති කිරීමක්ද නොවේ. කෙසේ නමුත් මෙරට තහනම් සංවිධානයක් වන කොටි සංවිධානයේ කොඩිය වරින් වර උතුරු නැගෙනහිර පලාත්හි පෙනී නොපෙනී යන විට නොදුටූ ඇස් ඇතිව නෑසු කන් ඇතිව සිටින්නන්ට සිංහලේ කොඩිය වහකඳුරු වීම නම් ජාතියේම අවසානාවකි.

ජාතික කොඩිය විකෘති නොකරනු! සිංහලේ කොඩිය තහනම් කරනු!!

පසුගිය දින වල හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමාගේ ආධාර කරුවන් අත විවිධ අවස්ථා වලදි ලෙලදුන් අරුම පුදුම 'ජාතික කොඩියක්' මාධ්‍ය වල පුවත් මවන්නට යෙදුනි (1). එය මුල්වරට කරලියට පැමිනියේ මාර්තු 3 වන දින සිංහලේ ජාතික පෙරමුණ සහ ස්වර්ණ හංස පදනම එක්ව මහනුවර මගුල් මඩුව ඉදිරිපස ඔසවා ඇති ජාතික කොඩිය පහත හෙලා මෙම කොඩිය ඔසවන්නට උත්සහ කිරීමත් සමග ඇතිවු සිදුවීමත් සමගය (2). මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමන්ට සහ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මැතිතුමන්ට සහය දක්වමින් පැවැත්වූ උද්ඝෝෂණ සහ රැස්විම් අතර තුර මෙම කොඩිය භාවිතය සම්බන්ධ වගකිවයුත්තන් හෙලි නොවු නමුත් එය බොහෝ අවස්ථා වලදි එම ව්‍යාපාරයේ නායකත්ව මට්ටමින් සිදු කල දෙයක් නොවන බව පෙනී ගියේය. කුමක්ද මේ අන් ජාතීන් නියෝජනය කරන ද්වි වර්ණ තීරු නොමැති කොඩිය? ඉහත සංවිධාන විසින් එය හඳුන්වා දුන්නේ 'සිංහලේ කොඩිය' ලෙසය. සැබෑ සිංහලේ කොඩිය මෙයද?

සිංහලේ කලින් කලට පාලනය කල විවිධ රජවරුන් සිංහයා සංකේතකාත්මකව රාජ්‍ය මුද්‍රා ආදියේ යොදාගත් බවට සාධක ඇති මුත් සිංහ ධජය සහ රාජ්‍යත්වය සම්බන්ධ මුල්ම සාධකය හමුවන්නේ දඹුලු  විහාරයේ දුටුගැමුණු - එළාර යුද්ධය නිරූපනය කෙරෙන ගුහා චිත්‍ර වලිනි. මෙහි දුටුගැමුණු රජතුමා අසලින් ලෙලදෙන කොඩියේ කඩුවක් අතින් ගත් සිංහයා සහ එයට උඩින් හිරු සහ සඳු චිත්‍රනය කර ඇත (රූපය බලන්න). මෙම බිතු සිතුවම් 18 වන ශතවර්ෂයේ මැද භාගයේ පමන සිතුවම් කර ඇති බැවින් බොහෝ විට මෙයින් එම යුගයේ තත්වය නිරූපනය වූවා යැයි සිතිය හැක.

විදේශීය කෞතුකාගාර වල තැන්පත් කර ඇති මෙරටින් ගෙනගිය කෞතුක වස්තු රැසක් පිළිබදව අගනා ග්‍රන්ථයක් කල කොළඹ කෞතුකාගාරයේ අධ්‍යක්ෂක වරයෙකු ලෙස සේවය කල P.H.D.H de. සිල්වා මහතාගේ A Catalogue of Antiquities And Other Cultural Objects From Sri Lanka (Ceylon) Abroad නම් ග්‍රන්ථයේ ලන්ඩන් නුවර චෙල්සියා රාජකීය රෝහලේ (Chelsea Royal Hospital) තැන්පත් කර තිබූ සිංහලේ අවසාන රජුට අයිති ධජ තුනක් පිලිබද රූප සටහන්ද සමගින් විස්තරයක් එයි. එහි සදහන් වන අයුරින්  1803 දී ශ්‍රි වික්‍රම රාජසිංහ රජුගෙන් අල්ලා ගත් මෙම ධජ ත්‍රිත්වය පෙරදිග ඉන්දියානු සමාගම(East India Company) මගින් 4 වන විලියම් රජුගේ අනුමැතිය ඇතිව ආරක්ෂාකාරිව තැබීම සදහා මෙම රාජකීය රෝහලට එවා ඇත.  වසර ගනනාවක් එම රෝහලේ එල්ලා තිබූ එම ධජ ස්වභාවික හේතුන් මත දරුනු ලෙස දිරාපත් වීම හේතුවෙන් "The King's war standard" වශයෙන් හැඳින්වූ එක් කොඩියක් 1934 දී විනාශ කර දමා ඇති අතර (එම ධජය 51 වන රෙජිමේන්තුවේ කැප්ටන් පොලොක් (Capt. William Pollock) විසින් 1803 සැප්තැම්බර් 13 වන දින අල්ලා ගත් බව සදහන් වේ. මෙහි සිංහ රූපයක් නොමැති අතර විවිධ ආයුද වල රූප සටහන් වලින් නිර්මාණය කර ඇත.) අන් කොඩි දෙක ඒ වන විට කොටස් එකතු කර මසා තිබී ඇත. 1870 දී මෙම කොඩි සමග වෙනත් දේ එල්ලා තිබූ ශාලාවේ ගත් ජායාරූපයකද වැරහැලි වූ මෙම කොඩි තුන සටහන් වී තිබුනි. P.H.D.H de. සිල්වා මහතා සිය ග්‍රන්ථයේ විස්තර සදහා යොදා ගන්නේ එම කොඩි තුන ආශ්‍රයෙන් කැප්ටන් J. ෆොර්ඩ් (J. Ford) විසින් 1841 දී සිය "The War Flags at the Chelsea Hospital" නම් පොත සඳහා පිලියෙල කල සිතුවම් වන අතර එම පොත වික්ටොරියා රැජිනට පිරිනමා මේ වන විට වින්ඩ්සර් මාලිගාවේ(Windsor Castle) තැන්පත් කර ඇත. එම මුල් පිටපතට අමතරව තවත් පිටපත් දෙකක් පසුකාලීනව පිලියෙල කර ඇති අතර ඉන් එක් පිටපතක් චෙල්සියා  රෝහල් බලධාරීන් සන්තකව තිබේ.

ඉහත ධජයන් අතුරින් සිංහලේ කොඩිය ලෙසට සැලකිය හැකි කොඩි දෙක රතු පසුබිමේ පිලිවෙලින් වමතින් කසයක් සහ කඩුවක් වැනි යමක් ගත් අඳුරු නිල් පැහැති සිංහ රූප සහිත The Secretary At - Hand Flag සහ The King's Civil Standardලෙසින් හදුන්වන කොඩි වන අතර, එම කොඩි දෙකෙහිම කොන් වල වටාපත් වල ඉහල කොටස වැනි කොත් කැරැල්ලක ස්වරූපයේ සලකුනු ඇත (වර්තමාන ජාතික කොඩියේ බෝ කොල පිහිටන අයුරින් ). කහ තීරුවක් කොඩිය වටා යයි.

මේ අනුව ඉහත සදහන් කොඩි කිසිවක් වර්තමානයේ සිංහලේ කොඩිය නමින් හැදින්වෙන කොඩිය සමග තත්වාකාරයෙන් සමාන නොවූවත් බොහෝ දුරට වර්තමාන කොඩිය මෙම කොඩි අනුසාරයේන් නිර්මිත බව පෙනි යයි . එය සිදුවූවේ කෙසේද ? සිංහලේ කොඩිය එසවීම ජාතික කොඩිය විකෘති කිරීමක්ද? එනිසා සිංහලේ කොඩිය තහනම් කල යුතුද? ඒ පිලිබදව මතුවට සාකච්චා කරමු.

(1)  Sinhale Flag Raised At UPFA Meeting : Journalist 'Detained'

        Controversy Over Flag At Demo

(2) Police Launch Investigations On Hoisting Of 'Sinhale' Flag At Dalada Maligawa

සිංහලේ - The Last Phase

"රජු සහ මැක්ඩොවල් වසර 12 කට පෙර හමුවු මගුල් මඩුවේම 1815 මාර්තු දෙවෙනි දින හවස 4 ට සමුලුවක් මුලුගැන්විනි. බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා මගුල් මඩුව ඉදිරියේ පෙල ගැසී සිටියහ. පලමුවෙන් තනිවම පැමිණි ඇහැලේපොල බ්‍රවුන්රිග් විසින් සාදරයෙන් පිලිගෙන ඔහුගේ දකුනත් පසින් වූ ආසනය මත හිදගන්නා ලෙස ආරාධනය කලේය. ඔහුට පසුව පැමිනි මොල්ලිගොඩ ප්‍රධාන රදලවරුන්ව ආන්ඩුකාරතුමාට සහ ඇහැලේපොලට හදුන්වාදුන්හ. ඔවුන් දෙදෙනා සිටගෙනම ඔවුන්ට ආචාර කලේ ආන්ඩුකාරතුමා පෙලෙමින් සිටි රක්තවාත රෝගය ගැනද නොසලකාය. ආචාර සමාචාර කිරීම් වලින් පසුව පෙර සූදානම් කර තිබු ගිවිසුම කියවා ඔවුන්ට තේරුම් කර දුන්හ. එහි වගන්ති වලින් රට බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයේ ආධිපත්‍යට නතුවූහ. එහි අඩන්ගු අනික් වගන්ති අතර සිංහලයන්ගේ ආගම සහ සම්ප්‍රදානුකූල නීති රීති සුරකින බවද සදහන් විනි. එයට රදලවරුන්ගේ අනුමැතිය ලැබුනි. ඉනික්බිති ඔවුන් මගුල් මඩුව ඉදිරියට ගොස් රැස්ව සිටි ජනතාවට එය පැහැදිලි කරන ලදී. අනතුරුව පලමු වරට බ්‍රිතාන්‍ය ධජය සෙංකඩගල පුරවරයේදී ඉහලට නැන්වුන අතර බ්‍රිතාන්‍ය කාලතුවක්කු වෙඩි මගින් තුන්වන ජෝජ් රජතුමාගෙන් ශ්‍රි වික්‍රම රාජසිංහ ප්‍රතිස්ථාපනය වූ බව නිවේදනය විනි. මේ අතර බ්‍රවුන්රිග්ගේ පුතුනුවන් කඩිනමින් තුන් හෙලේ ධජය රැගෙන එංගලන්තයට නික්මුනේ එය උපරාජ කුමරුවාගේ දෙපා මුල තැබීමටය"

පෝල් රී පිරිස් විසින් රචිත Tri Sinhala - The Last Phase 1796-1815 නම් ග්‍රන්ථයේ අවසානයේ තුන් හෙලේ අවසානය සනිටුහන් කරනු ලබන්නේ එලෙසිනි. රුහුනු, මායා, පිහිටි තුන් රටින් සුසැදි "සිංහලේ" 1815 මාර්තු 2 වෙනිදායින් අවසන් උනිද? "සිංහලේ" යනු කුමක්ද? 1815 මාර්තු වලින් හරියටම වසර 200 කට පසු නැවත අධිරජ්‍යවාදි බලයට මෙරට දරුනු ලෙස නතු වී ඇති මොහොතක "සිංහලේ" පිලිබද ආවර්ජනයක ඇරඹුම අපගේ අරමුනයි. ඉදිරියේදි විවිධ දිශානතීන් ඔස්සේ එය ඇදෙනු ඇත.  වරෙක 1815 සිට අතීතයටත් වරෙක මෑත අතීතයේ සිදුවීම් දක්වාත් අපගේ අවධානය යොමුවෙනු ඇති.  නැවත හමුවෙමු....