භික්ෂූන් මැදිහත්වී ඇති කල ලොව ප්‍රථම සාම ගිවිසුම සංගමුවෙන් හමුවේ !

* හෙඩිමට කලබොල නොවී ලිපිය කියවන්න. හම්බ වෙලා දැන් ගොඩක් කල්.....

කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ සංගමුව ග්‍රාමයේ මැද්දේකැටිය වැව ආසන්නයේ පිහිටි එතරම් උස් නොවූ ගල් පර්වතයක පො.ව. පූර්ව යුගයේ සිටම පැවති බෞද්ධ ආරාමයක නටබුන් දැකිය හැක. එම පර්වතයේ නැගෙනහිර බෑවුමේ එහි පැරණි ප්‍රවේශය විය හැකි සියයකට අධික ගල් පඩි ප්‍රමාණයක් ගල මතුපිට මතු කර ඇති අතර, එම පඩි පෙල නැග ඉහලට පැමිණි කල පිහිටි ගලේ කොටස් මනාව ඉවත් කර මතු කර ඇති සමතලා සෘජුකෝණාශ්‍රාකාර කොටසක  පේලි 18 ක සෙල්ලිපියක් දැක ගත හැක. 1931 වර්ෂයේදී සෙනරත් පරණවිතාණ මහතා මෙම සෙල්ලිපිය සහ මෙම ස්ථානයේ ඇති වෙනත් සෙල්ලිපි කිහිපයක් පිටපත් කර පසුව එපිග්‍රැපියා සෙලනිකා සිව්වන වෙලුමේ මෙම ගිරි ලිපියේ පරිවර්තනයක්ද සහිතව විස්තරයක් ඉදිරිපත් කරයි. 12 වන ශතවර්ෂයේ භාවිතා වූ සිංහල අකුරින් ලියා ඇති එම ලිපියේ මුල් කොටස එම යුගයේ බෙහෙවින් භාවිතා වූ සංස්කෘත තත්සම බහුල සිංහල භාෂාවෙන් රචනා කර ඇති අතර ලිපියේ අවසානයේ වසන්තතිලකා විරිතෙන් පද බැඳි සංස්කෘත ශ්ලෝකයක් කොටා ඇත. එම ශ්ලෝකයේ තුන්වන පේලිය සම්පූර්ණයෙන් සහ සිව්වන පේලියේ කොටසක් කියැවිය නොහැකි ලෙසටම මැකී ගොස් ඇත.

ලිපියේ අන්තර්ගතය අනුව එය පිහිටුවන්නේ දෙසූරුබඩු වූ ගජබා[හු] සහ [ප]රාක්‍රමබාහු නම් වූ ශ්‍රී මහාසම්මත පරම්පරාවෙන් නොපිරිහී ආ සත්‍යධන වූ දෙදෙනෙකි. එනම් දෙමස්සිනාලා වූ අඛණ්ඩව මහාසම්මත පරම්පරාවෙන් පැවත එන සත්‍යය ධනය ලෙස සලකන්නා වූ දෙදෙනෙකි. ඔවුන් දෙදෙනා එකඟ වූ සන්ධානය එනම් ගිවිසුම පිළිබඳව එහි අනෙක් වාක්‍යය වලින් විස්තර ඉදිරිපත් වේ. ඒ අනුව ඔවුනොවුන්ගේ ජීවිතාන්තය දක්වා එකිනෙකා සමග යුද නොවදින බවට පළමු වාක්‍යයෙන් සපත කරයි. ඇතැම් අකුරු මැකී ඇති මුත් දෙවන වාක්‍යයෙන් කියැවෙන්නේ දෙදෙනාගෙන් කෙනෙකුන් පළමුව ආයාම වුවහොත් (මියගියහොත්) ඔහු සතු දේ අනෙකාට අත්පත් වන බවය යන්න වටහා ගත හැක. තුන්වන වාක්‍යයෙන් කුමක් අදහස් කලේද යන්න පැහැදිලි නොවන තරමටම එහි කොටස් මැකී ගොස් ඇති මුත් සිව්වන වාක්‍යයෙන් කියවෙන්නේ ඔවුන් අතුරින් එක්කෙනෙකු හට සතුරු වූ යම් රජදරු කෙනෙකු වේ නම් ඔහු ඔවුන් දෙදෙනාගේම සතුරන් ලෙස සලකන බවය. මෙම එකඟතාවය කඩ කිරීම තුනුරුවනේ ආඥාව කඩ කිරීමක් ලෙස සලකන බවටත් එසේ කලහොත් ඔවුන් නරකාදියෙන් කිසිදා මුක්ත නොවනු ඇති බවටත් අවසානයේ සඳහන් වේ. සංස්කෘත ශ්ලෝකයේ කියවිය හැකි කොටසින් මෙම අකුරු ඉර හඳ පවතින තුරා ලොවෙහි ආරක්ෂා වන ලෙසට වූ ප්‍රාර්ථනයක් සහ අනෙකාගේ හිතසුව පිණිස වූ ඔවුන් දෙදෙනාගේ සංධානය ඇල්මෙන් හාත්පස පැතිරේවා වැනි අදහසක් ගම්‍ය වන බව පෙනේ. 

පළමුවන විජයබාහු රජුගෙන් පසු පළමුවන පරාක්‍රමබාහු දක්වා සිංහලද්වීපයේ ඉතිහාසය සැකවින්

ඒ වූ කලී දීර්ඝ චෝල පාලනයකින් පසු චෝලයන් පලවාහැර සිංහලද්වීපය එක්සේසත් කල පළමුවන විජයබාහුගෙන් (පො.ව. 1055-1110) පසු උදාවූ නැවතත් රට සිංහල පාලකයන් කිහිප දෙනෙකු අතර බෙදී ගිය එමෙන්ම ඔවුනොවුන් අතර නිතර සිවිල් යුද්ධ ඇතිවූ අරාජික කාලයකි. දෙවන ගජබාහු (පො.ව. 1132-1153) රජරට පාලනය කල අතර සිය මාමා වූ කිත්සිරිමේඝගෙන් පසු දක්ඛිණ දේශයේ පාලනය පරාක්‍රමබාහු කුමාරයා හට හිමිව තිබිණ. මානාභරණ රුහුණු රටේ පාලකයා වූවේය. මුලු දිවයිනේම බලය තමා නතු කරගැනීමේ අරමුණෙන් යුතුව පරාක්‍රමබාහු කුමාරයා පළමුව රජරට පාලකයා වූ ගජබාහු හට අයත්ව තිබූ ගිරිදුර්ග, වනදුර්ග, ජලදුර්ග බහුල මලය රට යුධ ගැටුම් සහ විවිධ උපක්‍රම මගින් ගජබාහු යටතේ එහි සිටි ප්‍රාදේශීය පාලකයන් තමා වෙත නම්මා ගැනීම ආදියෙන් අත්පත් කරගෙන රජරට සෙසු ප්‍රදේශ කරාද සිය සේනා මෙහෙයවමින් සිටියහ.  ගජබාහුගේ අගනුවර වූ පොළොන්නරුව ආසන්නයටම ආළිසාර රට අල්ලාගනිමින් පරාක්‍රමබාහු කුමරු පැමිණි අවස්ථාව වන විට රුහුණේ පාලකයා වූ මානාභරණ පරාක්‍රමබාහු කුමරුට එරෙහිව ගජබාහු රජු සමග එක්වී ගජබාහුගේ සේනා සමග පරාක්‍රමබාහු ගේ සේනාවන්ට එරෙහිව සටන් වදී. එහෙත් සටනේ ජයග්‍රහණය පරාක්‍රමබාහු හට හිමිවන ලකුණු පෙනීමත් සමගම මානාභරණ ගජබාහු සමග වූ එකඟතාවයන් කඩකර පරාක්‍රමබාහු සමග සන්ධානයකට මුල පුරයි. පොළොන්නරුව නගරය යටත් කරගන්නා පරාක්‍රමබාහුගේ සේනාවන් ගජබාහු ජීවග්‍රහයෙන් අල්ලාගෙන ඔහුව සිය මාළිගය තුලම සිරකර තබයි. මේ වන විට පරාක්‍රමබාහු කුමාරයා නගරයට පිටතින් බොහෝවිට වර්තමාන නාලන්ද ප්‍රදේශයේ සිටි අතර ගජබාහු හට රෙදිපිළි ආභරණ ආදී තෑගි යවා ඔහුට හොඳින් සලකන ලෙසට සිය සේනාධිපතීන් හට නියම කරයි. එහෙත් ජයග්‍රහණයෙන් උදම් වී සිටි පරාක්‍රමබාහුගේ සෙබලුන් නගරයේ කොල්ලකෑම් ආදිය සිදුකරමින් සිදු කල ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් නගරවැසියන්, ඇමතිවරුන් ආදිය එක්වී ඒ වනවිට සොරබොර සිටි මානාභරණ හට පැමිණ රජරට පාලනය භාරගන්නා ලෙසට පණිවිඩ යැවීය. මානභරණගේ සේනාවන් සහ පරාක්‍රමබාහුගේ සේනාවන් අතර සිදුවූ ගැටුම් වලින් මානාභරණ ජයගන්නා අතර පරාක්‍රමබාහුගේ සේනාවන් නගරය අතහැර පලායයි. නැවත නගරය යථා තත්වයට ගෙන ඒමෙන් දින කිහිපයකට පසුව මානාභරණ ගජබාහුගේ සියලු සාමන්තයන් මරා ගජබාහු රජුද නැවතත් සිරගෙයි දමයි. ඔහුගේ අරමුණ වූවේ රහසිගතව විෂ ශරීර ගත කර ගජබාහු රජුද මරා මුළු රජරටේම පාලනය සියතට ගැනීම වූ බව වංශ කතාව පවසයි. මේ බව වටහාගත් ගජබාහු රජු තමාව මුදවාගන්නා ලෙස පරාක්‍රමබාහු කුමරා හට පණිවිඩ යවයි. වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරාක්‍රමබාහු නැවතත් සේනාවන් යවා නගරය වටලා මානාභරණ පලවා හැර නගරය මුදා ගනී. ගජබාහු කොට්ඨසාර ( ත්‍රිකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කයේ මුතූර් ප්‍රදේශයේ පිහිටි වර්තමාන  කොට්ටියාර් පෙදෙස) ප්‍රදේශයට පලායන අතර එකවර නගරයට ඇතුළු නොවන පරාක්‍රමබාහු ගිරිතටාක (වර්තමාන ගිරිතලේ) ප්‍රදේශයේ කඳවුරු බැඳගනී. නැවතත් ගජබාහුගේ දේවාධිකාරි ප්‍රමුඛ ඇමතිවරු පරාක්‍රමබාහුගේ සේනාවන් සමග ගැටුම් ඇතිකරගැනීම හේතුවෙන් පරාක්‍රමබාහුගේ පිරිස් ගජබාහු රැඳි සිටි කොට්ඨසාර පෙදෙස වැටලීමට පටන් ගත්හ. ස්ථාන කිහිපයකදීම සිය සේනාවන් පසු බැසීමත් සමග සිය අවසාන ගැලවීම පිණිස ගජබාහු භික්ෂු සංඝයා වෙත මෙයට මැදිහත් වන ලෙස ආයාචනා කල බව මහාවංශය සඳහන් කරයි. මහාවංසය අපට පවසන පරිදි ගිරිතලේ පෙදෙසට ගොස් පරාක්‍රමබාහු හමුවන භික්ෂුන් වහන්සේ ඔහුට පවසන්නේ " ඒ රජුගේ පුතාද, සොහොයුරෝද එපමණක් නොව ඔහුද මහළු බැවින් මාරමුඛයේ සිටිති. රාජ්‍ය සාධනය ලෝකශාසන අභිවෘද්ධිය පිණිස හේතුවන්නේය. ඔබගේ ප්‍රතිඥාවද නොබෝ කලකින්ම සමෘද්ධ නොවන්නේය. එබැවින් භික්ෂු සංඝයාගේ වචනය ගරු කරන ඔබ යුද්ධය අතහැර සිය රටට යා යුතු" බවය. වංශ කතාව වැඩිදුරටත් පවසන්නේ සංඝයාගේ වචනය අසා දුකසේ ලබාගත් රාජ්‍යය ගජබාහු රජුට දී පරාක්‍රමබාහු කුමරා සිය රටට ගිය බවය. ගජබාහු රජු ගංගාතටාක නම් ස්ථානයට පැමිණ (වර්තමාන කන්තලේ ) සිය අවසන් කාලය එහි ගත කරන අතර මානාභරණ නැවත ගජබාහු සමග සමගි වීමට පඬුරු යැවූ මුත් එයට එකඟ නොවන රජු මහාවංශයේ සඳහන් වන පරිදි මණ්ඩලගිරි විහාරයට පැමිණ "මගේ රජරට පරාක්‍රමබාහු රජුට දෙනලදී " යැයි ගලක මතුපිට ලියවා දෙවිසි වසක් සිට රෝගයකින් පෙළී මියයයි.

නැවතත් මේ ලිපියේ මුඛ්‍ය අරමුණ වන සෙල්ලිපිය කෙරෙහි අවධානය යොමු කලහොත් ඉහත ඓතිහාසික තොරතුරු අනුව එම ලිපියේ නම් සඳහන් ගජබාහු සහ පරාක්‍රමබාහු හඳුනාගැනීම එතරම් අපහසු නොවේ. ලිපියේ අකුරුද දෙවන ගජබාහු සහ පළමුවන පරාක්‍රමබාහු සිටි යුගයට අයත් වෙනත් සෙල්ලිපි වල අක්ෂර සමග මැනවින් ගැලපේ. එපමණක් නොව වංශ කතා තොරතුරු වලට අනුව ගජබාහු සහ පරාක්‍රමබාහු නම් වූ රජවරුන් දෙදෙනෙකු එකම කාලයක ජීවත්ව සිට ඇත්තේද එක් සමයකදී පමණි. එපමණක් නොව මෙම සෙල්ලිපියේ සඳහන් වන පරිද්දෙන්ම පරාක්‍රමබාහු සහ ගජබාහු දෙමස්සිනාලා වේ. පරාක්‍රමබාහු කුමරා මුල් කාලයේ පොළොන්නරුවේ පිහිටි ගජබාහුගේ මාළිගයේ ඔත්තු බලමින් ඔහුගේ රාජ සභාවේ සහ වෙනත් ස්ථාන වල සිටින නිලධාරීන් සහ ඇමතිවරුන් සමග සම්බන්ධතා ගොඩනගාගනිමින් රජුගේ අනුග්‍රහය ඇතිව කාලය ගත කල අතර, එම කාලයේදී රුහුණෙහි සිටි සිය මවට හසුන් යවා සිය නැගණිය වූ භද්දවතී කුමරිය ගෙන්වා ගජබාහු රජුට එම කුමරිය පාවාදී රජුට තමාගේ විශ්වාසය ඇති බව පෙන්වූ බව මහාවංශය සඳහන් කරයි. සෙල්ලිපියේ සඳහන් කරුණු සහ ගජබාහු රජු මණ්ඩලගිරි විහාරයේ ගලක් මතුපිය ලියූ ලෙස මහාවංශයේ සඳහන් පාඨය එකම නොවූවත් සෙල්ලිපියේ දෙවන පාඨයෙන් අන් ආකාරයකින් කියැවෙන්නේ ගජබාහුගෙන් පසුව පරාක්‍රමබාහු හට ගජබාහු හට අයත්ව තිබූ රජරට හිමිවන බව විනා අන් යමක් නොවන බව පැහැදිලිය. එසේම සෙල්ලිපියේ සිව්වන පාඨයෙන් ඔවුන් අතරින් එක්කෙනෙකුගේ සතුරු වූ යම් රජදරු කෙනෙක් අනෙකාගේද සතුරෙකු ලෙසට සලකන බවට වූ සඳහනින් අදහස් කලේ රුහුණේ පාලකයා වූ මානාභරණ බවද වටහා ගැනීම එතරම් අපහසු නොවේ. වංශ කතාව අනුව ගජබාහු රජු මිය යන තෙක්ම එම එකඟතාවය කඩ නොකල බවද පැහැදිලි වේ.

සෙල් ලිපිය කොටා ඇති ගල මතට දිස් වන මැද්දේකැටිය වැව

කෞටිල්‍ය අර්ථ ශාස්ත්‍ර ආදිය මැනවින් හදාරා සිටි පරාක්‍රමබාහු කුමරා මෙම එකඟතාවය මගින් උපක්‍රමිකව සම්ප්‍රදායට අනුව ඔහුට හිමි නොවූ රජරට රාජ්‍යයට ගජබාහු රජු හරහා ඔහුගේ අයිතිය ඇති කරගත් බව මේ පිළිබඳව විමසා බැලීමේදී පෙනී යන බව සෙනරත් පරණවිතාන මහතා සඳහන් කරයි. මක් නිසාද යත් ඒ වන විටත් ගජබාහු රජු හට මහින්ද සහ අනිකංග නම් සොහොයුරන් දෙදෙනෙකු සිටි අතර පරාක්‍රමබාහු කුමරුට වඩා රජරට රාජ්‍යයට වැඩි අයිතියක් ඔවුනට හිමිවේ. වංශ කතාව කුමක් පැවසුවත් සෙල්ලිපියේ අන්තර්ගතය අනුව එහි මුලින්ම නම සඳහන් වන්නේ ගජබාහු රජුගේ නම වන අතර එමගින් ඔහුගේ ප්‍රධානත්වය පරාක්‍රමබාහු කුමරාද පිළිගෙන ඇති බව විද්‍යාමාන වේ. කෙසේ නමුත් මෙම සෙල්ලිපිය පිහිටි ප්‍රදේශය එවකට පරාක්‍රමබාහු රජුට අයත් දක්ඛිණ දේශයේ බල ප්‍රදේශයේ වූ අතර වර්තමාන සංගමු විහාරය එම යුගයේ හැඳින්වූවේ මණ්ඩලගිරි විහාරය ලෙසින්ද නැතහොත් වෙනත් නමකින්ද යන්න පිළිබඳව සාධක හමුනොවේ. මහාවංශයේ සඳහන් මණ්ඩලගිරි විහාරය වර්තමාන මැදිරිගිරිය විහාරය ලෙස සලකන සෙනරත් පරණවිතාන මහතා මහාවංශයේ සඳහන් ලිපිය වර්තමාන මැදිරිගිරිය විහාරයෙන් මෙතෙක් හමු නොවීම පැහැදිලි කරන්නේ වනගහනයෙන් වැසුණ විශාල ප්‍රදේශයක පැතිරුණ නටබුන් සහිත එම පරිශ්‍රයෙන් එය ඇතැම්විට ඉදිරි කාලයේදී හමුවිය හැකි බවය. එතුමා සංගමු විහාර ලිපිය එම ලිපියේ පිටපතක් ලෙස සලකන අතර පරාක්‍රමබාහු සහ ගජබාහු අතර එකඟතාවයක් ඇති කරගැනීමට මුල්වූ භික්ෂුන් එවකට වර්තමානයේ මැදිරිගිරිය සහ සංගමුව යන නම් වලින් හැඳින්වෙන විහාර දෙකේම සිටින්නට ඇති බවත් එහෙයින් එම තැන් දෙකෙහිම ලිපි පිහිටුවන්නට ඇති බවත් පවසයි. කෙසේ නමුත් මණ්ඩලගිරි නමින් විහාර එකකට වඩා එම යුගයේ තිබෙන්නට නොහැකිද යන පැනය මෙහිදී මතුවේ. වර්තමාන සංගමුව විහාරයද යුග කිහිපයකදීම වැදගත් ස්ථානයක් ගත් විහාරයක් බවට සාධක බොහෝමයක් දැනටත් ඉතිරි වී තිබේ (සංගමු විහාරයේ අනෙකුත් නටබුන් පිළිබඳව විස්තරාත්මක ලිපිය >> )

කෙසේ නමුත් ගජබාහු රජුගෙන් පසු ඔහුගේ ඇමතියන් මෙම එකඟතාවය කඩ කර රුහුණේ පාලකයා වූ මානාභරණ හට පැමිණ රජරට පාලනය භාරගන්නා ලෙසට පණිවිඩ යවන අතර එය නැවතත් පරාක්‍රමබාහු සහ මානාභරණගේ හමුදාවන් අතර දීර්ඝ කාලීන යුද්ධයකට මුල පිරීමක් බවට පත්වේ. එහි අවසානය රුහුණේ ප්‍රභූ පන්තිය සදාකාලිකව විනාශ කර දැමීමෙන් නැතහොත් බෙලහීන කර දැමීමෙන් සහ පරාක්‍රමබාහු රටේම පාලකයා වීමෙන් අවසන් වේ. බලය මුල් කරගත් දේශපාලනයේදී මොන ගිවිසුමත් නිකන්ම නිකන් ලියැවිල්ලක් පමණක්ය යන්න එදා මෙදා පමණක් නොව මතුදාටත් අදාල පරම සත්‍යයක් නොවේද?

මෙම සෙල්ලිපිය සහ සංගමුව රජමහා විහාරයේ වෙනත් නටබුන් දැක්වෙන වීඩියෝව >> 

මූලාශ්‍ර

• Nicholas C.W. 1963, Historical Topography of Ancient and Medieval Ceylon, Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society, New Series, Volume VI, Special Number. 
• University of Ceylon History of Ceylon Volume 1, Part 2, 1960.
• මහාවංස 2 වෙළුම, ක්‍රි.ව. 303-1815 මාගධී පෙළ සහ සිංහල අනුවාදය, නව සංස්කාරක චන්ද්‍ර වික්‍රමගමගේ, සිංහල අනුවාදය අරුණ තලගල, 2015
• Archaeological Survey of Ceylon Epigraphia Zeylanica, Volume IV (1934 - 1941), Edited by S. Paranavitana, 1943
• Archaeological Survey of Ceylon, Inscriptions of Ceylon Vol 6, G.S. Ranawella, 2007