කෙසේ නමුත් පයිබස් මෙරටදී ඔහුගේ ක්‍රියාකාරකම්, ඔහු දුටු දේ මෙන්ම ත්‍රිකුණාමලයේ සිට ගන්නෝරුව දක්වා සිය ගමන් විස්තරය සටහන් කර තැබූ අතර එහි සඳහන් වන දෑ එම යුගයේ මෙරට සමාජ ආර්ථික තත්වයන්, රාජ සභාවේ සිරිත් විරිත් මෙන්ම ත්‍රිකුණාමලයේ සිට මහනුවර දක්වා වූ ගමන් මාර්ගය පිළිබඳවද වූ අගනා තොරතුරු එකතුවක් ලෙස සැලකිය හැක. මෙම ලිපි පෙලින් ත්‍රිකුණාමලයේ සිට ගන්නෝරුව දක්වා වූ ඔහුගේ ගමන් විස්තරයේ අඩංගු වැදගත් කරුණු ඉදිරිපත් කිරීම සහ ඒ මගින් එම පුරාණ මාර්ගය නැවත මතු කර ගැනීමට උත්සාහ කරණු ලැබේ.
මැයි 5 දින උදෑසන 3 ට සිය නැවෙන් පිටත් වන පයිබස් පෙරවරු 5.15 ට පමණ කොට්ටියාර් ගඟේ (Cottiar River) මෝයේ සිට සැතපුමක් පමණ ඇතුලතින් වූ මුතූර් (Moodoore) ගම්මානයට පැමිණේ. ඔහු සඳහන් කරන පරිදි මෙම ගමද අයත් වන මුළු ප්‍රදේශයම කොට්ටියාර් ලෙස හැඳින්වෙන අතර එහි මුලෑදෑනින් තුන් දෙනෙකුට (Head Men) අයත් ගම් 64 ඇති අතර ඔවුන් මහනුවර (Candia) වසන සිය ප්‍රධානියා (General) වෙනුවෙන් එම ගම් පාලනය කරයි. ගම් වැසියන් චෝලියාර් සහ මලබාර් (Choliars & Malabars) වරු වූ බව පයිබස් වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි (චෝලියාර් සහ මලබාර්වරු ගැන වැඩිදුර තොරතුරු දැනගැනීමට Link>>). ඉංග්‍රිසීන් එනවිට නැගෙනහිර පළාතේද තිබුනායැයි දෙමළ ජාතිවාදීන් පවසන ඊණියා දෙමළ රාජ්‍යය මිත්‍යාවක් බව පයිබස්ගෙ ගමන් විස්තරයෙන්ද පැහැදිලි වන්නේ General who resides at Candia ලෙස පයිබස් හඳුන්වන කොඩ්ඩියාර් පත්තුව පාලනය කල දිසාවේ වරයා මහනුවර සිටි රජු යටතේ ඔහු වෙනුවෙන් සේවය කල බව එමගින්ද පැහැදිලි වන හෙයිනි. (කඩයිම් පොත් වල කොටසර රට ලෙසත් මහාවංශයේ අවස්ථා කිහිපයකදීම කොට්ටිවාල/කොට්ටසාර ජනපදය ලෙස හැඳින්වෙන්නේත් මෙම ප්‍රදේශය ලෙස හඳුනාගෙන ඇත.)
 |
| සිතියම 1 |
පෙරවරු 6 පසුවී විනාඩි 40 ට ඔහුට මග පෙන්වීමට පැමිණ සිටි බලයලත් පුද්ගලයා (Vackeel) සමගින් ගමන් අරඹන පයිබස් කැලෑබද පාරක් හරහා ගමන් කර පෙරවරු 8.30 ට පමණ පෙරියවෙල්ලී (Perriavelly) නම් වූ කුඩා ගම්මානයට පැමිණෙන්නේ ඔහු පවසන පරිදි සැතපුම් 7 ක ගමනකින් පසුවය. මෙය දැනට මුතූර් සිට සැතපුම් 4.5 පමණ දුරින් ඇති පෙරියවේලි (Periaveli) ප්‍රදේශය ලෙස හඳුනාගත හැක. (සිතියම 1 සහ 2 බලන්න) . එතැන් සිට සැතපුම් තුන්කාලක් පමණ ගිය තැන Malledeve නම් වූ ගම්මානයක් හරහා යන පයිබස් Malledeve සිට සැතපුම් 4 ක දුරින් වූ Meangamo ගම්මානය පසු කර පෙරවරු 11 ට Clevetty නම් වූ ගම්මානයට පැමිණේ. Malledeve ලෙස හැඳින්වෙන ගම්මානය වර්තමානයේ මල්ලිකායිතිව් (Mallikaitivu) ලෙසද, Meangamo, මෙන්කාමම් (Menkamam) ලෙසද Clevetty කිලිවෙඩ්ඩි (Kiliveddi) ලෙසද හඳුනාගත හැක. කෙසේ නමුත් පයිබස් සඳහන් කරන දුර ප්‍රමාණයන් වල යම් යම් වෙනස් කම් ඇත. මල්ලිකයිතිව් ගම්මානයට ඔහු සඳහන් කරන දුර නිවැරදි මුත් මෙන්කාමම් සහ කිලිවෙඩ්ඩි පිළිවෙලින් සැතපුම් 2 (මල්ලිකයිතිව් සිට) සහ සැතපුම් 1 (මෙන්කාමම් සිට) දුරින් පිහිටා ඇත.
මෙම ප්‍රදේශ හරහා ගමන් කිරීමේදී ගම්වැසියන් විසින් ඔහුට බත්, කුකුලන් සහ වෙනත් දෑ සැපයූ අතර එය රජුගේ නියමයෙන් ඔහු හමුවීම සඳහා පැමිණෙන වැදගත් පුද්ගලයන්ට ඉටු කල යුතු රාජකාරියක් බවත් ඔහුගේ මුළු ගමන පුරාම එය එසේ සිදුවනු ඇති බවත් ඔහුට දැනගැනීමට හැකිවූ බවත් පයිබස් සඳහන් කරයි. සුදු තිර රෙදි වලින් සැරසූ කුඩා මලබාර් නිවසක එදින පයිබස් රැය ගත කරන අතර එසේ තිර රෙදි එලීම වැදගත් ප්‍රභූ පුද්ගලයන්ට ගෞරවයක් ලෙස මේ රටේ ඉටු කරන බවත් ඔහු පවසයි.
 |
| සිතියම 2 |
පසු දින උදෑසන 5 ට පමණ ඔහුගේ පල්ලැක්කිය ඔසවාගෙන යෑමට යෙදවූ අලුත් පිරිස සමග ගමන් අරඹන පයිබස් කිලිවෙඩ්ඩි සිට සැතපුමක් පමණ ගොස් කැලෑව තුලට ඇතුළු වන අතර පෙරවරු 10.30 ට පමණ කොට්ටියාර් දිස්ත්‍රික්කයේ මායිම වන මහවැලි ගඟ (Mavalay Ganga River) අසලට පැමිණෙන තෙක්ම අතහැර දැමූ Temmungalay නම් වු එක් කුඩා ගම්මානයක් මිස වෙනත් කිසිදු ජනාවාසයක් නොදුටු බව පවසයි. (මෙම ගම්මානය අද වනවිට හඳුනාගත නොහැක.) දහවල් 12 වනතුරු ඔහුගේ ගමන් මළු ආදිය ඔසවාගෙන යෑමට ගඟෙන් එතෙර පලාතෙන් යොදවා සිටි මිනිසුන් එනතෙක් බලා සිටින පයිබස් හට එම ප්‍රදේශයේ මුලෑදෑනින්ගේ පණිවුඩකරුවෙන් පැමිණ පවසා සිටින්නේ ඔවුන්ට අවශ්‍ය කරන මිනිසුන් එකතු කරගැනීමට නොහැකි වූ බැවින් කොට්ටියාර් පලාතේ මිනිසුන්ටම ඔහුව ගඟින් එගොඩ කර ගෙන එන ලෙසය. එයට එකඟ වන ඔවුන් ඔහුව සොන්ගාවැලි (Songa Valley) දක්වා රැගෙන යයි. එය වර්තමානයේ සුංගාවිල ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රදේශය ලෙස පහසුවෙන් හඳුනාගත හැක.
 |
| කන්දකාඩු අසලදී මහවැලි ගඟ |
ගඟෙන් එගොඩ වූ තැන් සිට සැතපුම් 2.5 ක දුරින් එම ගම වූ බව පයිබස් පවසයි. (පයිබස් මහවැලි ගඟ තරණය කල ස්ථානය බොහෝදුරට කන්දකාඩු තොටුපොල විය හැකි බවය ඔහුගේ ගමන් විස්තරය සංස්කරණය කර පල කල රේවන් හාර්ට් (R. Raven-Hart) අනුමාණ කරන්නේ). සුංගාවිල ගමේ ගෙවල් පහ හයකට වඩා නොවූ බව හෙතෙම වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි. Tommangany (තමණ්කඩුව) ලෙස හැඳින්වූ සුංගාවිල ගමද අයත් වන මෙම ප්‍රදේශයේ සිංහල ජනයා (Chingalese) විසූ බවත් එහි ගම්මාන 60 ක් වූ බවත් ඔහුට දැනගන්නට ලැබී ඇත.
 |
| සුංගාවිල-සෝමාවතී මාර්ගය 2008 |
පසුදින (මැයි 7) පෙරවරු 11.45 ට සුංගාවිලෙන් ගමන් අරඹන පයිබස් පෙරදින පැමිණි මාර්ගයේම සැතපුමක් පමණ ආපසු ගමන් කර ඔහුගේ ගමනාන්තය යෙදී ඇති දිශාවට වැටී ඇති මාර්ගයට අවතීර්ණ වී, කැලෑව මැදින් සැතපුම් 3.5 ක් පමණ ගමන් කර මාර්ගයේ දකුණු පසින් වූ අඩම්බන් (Adambun) නම් වූ කුඩා ගම්මානයක් පසු කරයි. එම ගමේ ගෙවල් 4-5 කට වඩා නොවූ බවය ඔහුගේ අදහස. මෙය අඩම්පන් කුලම් (Adampan Kulam) ලෙස වර්තමානයේ හැඳින්වෙන ගම්මානය ලෙස හඳුනාගත හැක. එතැන් සිට සැතපුම් 6-7 පමණ නැවතත් කැලෑව මැදින් මාර්ගය වැටී තිබූ බවත් ඉන්පසු වගා නොකල විශාල තැනිතලා බිම් හරහා වැටි තිබූ මාර්ගයක අවසානයේ පස්වරු 5 ට පමණ Ridduvily (හඳුනාගත නොහැක.) නම් වූ සරුසාර කුඹුරු යායක් සහිත ගෙවල් 6-7 පමණ වූ ගම්මානයක් පසු කල බවත්, එතැන් සිට මාර්ගයේ දෙපසට වෙනත් ගම්මාන වලට යන පාරවල් දැකිය හැකි වූ බවත් පයිබස් සඳහන් කරයි. හිරු බැස යන වේලාව වන විට ඔහු චෝලියාර්වරු (Choliars) වෙසෙන පන්ගරනෙයි(Pangaraney) නම් වු ගම්මානයකට ලඟාවේ. පන්ගුරාණ(Pangurana) ලෙසින් වර්තමානයේ හැඳින්වෙන ගම්මාන දෙකක්ම මෙම ප්‍රදේශයේ හමුවන මුත් ඒ ආශ්‍රයෙන් පැරණි මාවත හඳුනාගැනීම තරමක් දුෂ්කරය. පයිබස් සඳහන් කරන Pangaraney මෙම එක් ගමක් විය හැක.
 |
| සිතියම 3 |
කෙසේ නමුත් පයිබස් වැඩිදුරටත් සඳහන් කරන්නේ නිවාස 10 ක් පමණ වූ මෙම Pangaraney ගම්මානය අසලින් Cowdaly ගඟේ ශාඛාවක් ගලා ගිය බවය. අප ඉහත සඳහන් කල එක් පංගුරාණ ගමක් අසලින් වර්තමානයේ කහඹිලියා ඔය ලෙසින් හැඳින්වෙන කවුඩුලු ඔයේ ශාඛාවක් ගලා යන බැවින් සහ පයිබස් සඳහන් කරන Cowdaly නිසැකවම කවුඩුලු ඔය ලෙස හඳුනාගත හැකි බැවින්, ඔහු සඳහන් කරන Pangaraney, සුංගාවිලට උතුරු දෙසින් සැතපුම් 3 පමණ දුරින් වූ පංගුරාන ලෙස හඳුනාගත හැක. එහෙත්මෙම දිනය තුල පයිබස් ගමන් කල මුළු දුර සැතපුම් 21 ලෙස සඳහන් වෙන හෙයින්. සහ අඩම්පන්කුලම් නම් ප්‍රදේශයක් පසු කල බව පවසන හෙයින් සිතියම 2 දැක්වෙන ලෙසින් ඔහු පාර වැරදී දිගු දුරක් වෙනත් දෙසකට ගිය බවක් හැඟි යයි.
 |
| පංගුරාණ ගම සහ ඒ අසලින් ගලා යන කවුඩුලු ඔයේ අතු ගංගාව- කහඹිලියා ඔය |
Pangaraney ගමෙහි එදින රැය ගත කරන පයිබස් හට දැනගන්නට ලැබෙන පරිදි එම ගමේ සිට මඩකලපුවට (Battacola) දවසේ උදෑසනම නික්මෙන පුද්ගලයෙකුට පසු දින හවස් වන විට එහි ලඟා විය හැක. සුංගාවිලෙන් පැමිණි පුද්ගලයන් ආපසු ගොස් ඇති බැවින් ඔහුගේ පල්ලැක්කිය සහ ගමන් මළු ඔසවාගෙන යෑමට යෙදවූ වෙනත් පුද්ගලයන් පැමිනෙන තෙක් පයිබස් පසු දිනද (මැයි 8) එම ගමෙහිම නැවතී සිටි. පංගුරාණ ගමෙහි සිට පයිබස් ගිය ගමන් මග අප ඉදිරි ලිපියකින් විමසා බලමු.
මූලාශ්‍ර
- The Pybus Embassy to kandy, 1762, Transcribed with notes by R. Raven-Hart, Editor, P.E.p> Deraniyagala, Reprinted 2001
- කඩඉම්පොත් විමර්ශනය, H. A. P. අභයවර්ධන, 1996.
